Florence Foster Jenkins: film over sopraan zonder talent

Op 22 september 2016 is in de Nederlandse bioscopen ‘Florence Foster Jenkins’ in première gegaan met in de hoofdrollen Meryl Streep en Hugh Grant. De film gaat over de gelijknamige New Yorkse sopraan die ervan droomde bekend te worden als operazangeres, ondanks haar gebrek aan zangtalent. Florence Jenkins wist desondanks in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw volle zalen te trekken bij haar optredens die uiteindelijk resulteerden in een optreden in 1944 in de beroemde Carnegie Hall in Manhattan. Vanaf donderdag 22 september 2016 draaide in de Nederlandse bioscopen de film Florence Foster Jenkins met in de hoofdrol Meryl Streep als de Amerikaanse operazangeres die de geschiedenis in is gegaan als ’s werelds slechtste sopraan. Florence Jenkins is bekend geworden om haar hoogmoed, zelfvertrouwen en vaste geloof in eigen kunnen in haar wanhopige pogingen om een beroemde operazangeres te worden. Beroemd is ‘Florence, The Nightingale’ wel geworden, maar niet om haar muzikale kwaliteiten. Ondanks dit gebrek aan talent weet ze een groot publiek te bereiken en geeft ze op 76-jarige leeftijd een optreden in een uitverkochte Carnegie Hall in Manhattan. Naar alle waarschijnlijkheid zal Florence Jenkins, 72 jaar na haar overlijden, opnieuw voor een aantal uitverkochte (bioscoop)zalen zorgen.

Wie was Florence Foster Jenkins?

Florence Foster Jenkins werd als Nascina Florence Foster in 1868 geboren in de Amerikaanse staat Pennsylvania. Als kind kreeg ze pianoles waarna ze naar het buitenland wilde om muzieklessen te volgen. Haar steenrijke vader zag geen enkel muzikaal talent in haar en weigerde de studie van zijn dochter te bekostigen. Zelf dacht Florence daar heel anders over. Toen ze zeventien jaar was verliet ze heimelijk haar ouderlijk huis, trouwde met de arts Frank Thornton Jenkins en verhuisde naar Philadelphia. Ook haar man zag niets in de vocale kwaliteiten van zijn vrouw. Het huwelijk strandde omstreeks 1902.

Een droom komt uit

Na het overlijden in 1909 van haar vader erfde Florence een vermogen dat haar in staat stelde haar beoogde muzikale carrière weer op te pakken. Ze droomde ervan een gevierd operazangeres te worden. In Philadelphia nam ze zanglessen en begon in 1912 met het geven van optredens. Na de dood van haar moeder in 1928 kreeg de toen 60-jarige Florence nog meer vrijheid en financiële middelen om haar droom uit te laten komen.

Een sopraan zonder talent

Uit de vijf 78-toerenplaten met aria’s van Mozart, Bach en Strauss die van Jenkins zijn gemaakt is te horen dat ze weinig gevoel voor ritme en toonhoogte had en nauwelijks een noot wist vast te houden. De in technisch opzicht moeilijke aria’s die ze zong benadrukten dit des te meer. De musici die haar begeleidden pasten zich aan haar fouten en tempovariaties aan. Ondanks, of misschien wel dankzij, haar gebrek aan talent wist ze haar publiek tijdens optredens te amuseren. De recensies in kranten op haar optredens waren voor tweeërlei uitleg vatbaar hetgeen wellicht resulteerde in nieuwsgierigheid van het publiek. De stem in haar hoofd was waarschijnlijk prachtig maar voor anderen klonk haar gezang vreselijk vals. Haar gebrek aan muzikaal talent was voor Florence totaal geen hindernis, integendeel, ze vergeleek zichzelf met beroemde sopranen en deed de kritieken op haar vocale kwaliteiten af als jaloezie.

Carnegie Hall in Manhattan

Ondanks de groeiende vraag naar kaartjes beperkte Florence haar optredens tot enkele locaties, waaronder de Ritz-Carlton balzaal in New York. Op 25 oktober 1944, zij is dan inmiddels 76 jaar, besloot ze aan de wens van haar publiek tegemoet te komen en een optreden te geven in de fameuze Carnegie Hall in Manhattan. Twee dagen na dit uitverkochte optreden kreeg Florence Jenkins een hartaanval. Ze overleed een maand later en daarmee kwam er na 32 jaar een eind aan haar zangcarrière.

Verfilming met Meryl Streep en Hugh Grant

Vanaf 22 september 2016 was in de Nederlandse bioscopen een film te zien over deze fameuze Amerikaanse sopraan. De film is geregisseerd door Stephen Frears en geschreven door Nicholas Martin. Actrice Meryl Streep kruipt in de huid van Jenkins en Hugh Grant speelt haar Britse echtgenoot en toneelacteur St. Clair Bayfield. Andere rollen zijn weggelegd voor Simon Helberg, Nina Arianda, Rebecca Ferguson en John Kavanagh. Van regisseur Stephen Frears verscheen in 2006 de film The Queen over de Britse koningin Elizabeth terwijl Meryl Streep in 2011 premier Margaret Thatcher speelde in The Iron Lady.

In haar filmcarrière heeft Meryl Streep al enkele keren laten horen dat ze, hoewel geen zangeres, goed kan zingen in onder andere Mamma Mia, Death Becomes Her en Into The Woods. In deze film is te horen hoe zij het er vanaf brengt als slechtste operazangeres aller tijden. Vals zingen is ook een kunst.

Het verhaal

Florence Jenkins’ echtgenoot en manager St. Clair Bayfield probeert haar zoveel mogelijk te beschermen in haar overtuiging dat zij denkt dat ze een geweldige stem heeft. Als Florence besluit een optreden te geven in de beroemde Carnegie Hall in Manhattan komt St. Clair Bayfield wel voor een heel grote uitdaging te staan. De film is opgenomen in Groot-Brittannië, voornamelijk in Londen, Liverpool en New Brighton. In Liverpool werd een deel van de stad omgetoverd in New York City’s Central Park West uit de jaren veertig van de vorige eeuw.

Marguerite

In 2015 kwam al een film uit gebaseerd op het leven van Jenkins. Marguerite, met in de hoofdrol Catherine Frot, is een Frans-Tsjechisch-Belgische coproductie die enkele prijzen won bij de Franse César Awards. De film is in de laatste maanden van 2014 in Praag opgenomen.

Glorious!

In het najaar van 2005 ging in het Londense West End theater de komedie Glorious! van Peter Quilter in première. Dit toneelstuk over het leven van Florence Foster Jenkins met Maureen Lipman in de hoofdrol ontving een nominatie voor de Laurence Olivier Award in de categorie ‘Best new comedy’. Sinds de première is Glorious! aan tientallen landen verkocht en vertaald in meer dan 25 talen.

Een ander toneelstuk over Jenkins was Viva La Diva van Chris Ballance in 2001 op Edinburgh Fringe, ’s werelds grootste kunstfestival, terwijl in november 2005 op Broadway Souvenir met Judy Kaye als de sopraan in première ging.