recensie

Soldaat van Oranje meer dan zomaar een Nederlandse film

Bijna ieder jaar rond bevrijdingsdag komt de speelfilm Soldaat van Oranje wel voorbij op een Nederlandse televisie zender en op de jongste generatie na kent iedereen wel het verhaal van de nog niet zo lang geleden overleden Erik Hazelhoff Roelfzema, de echte soldaat van Oranje.

Het verhaal

Het verhaal speelt zich af vlak voor en tijdens de tweede wereldoorlog en verteld het verhaal van Erik Hazelhoff Roelfzema, welke rol door Rutger Hauer gespeeld wordt. Het verhaal begint bij de ontgroening van Lanshof, zo is de naam omgezet voor de film, in 1938 met Guus Lejeune, gespeeld door Jeroen Krabbe, die de ontgroeningperiode leidt. Als een soepterrine iets te hard op het hoofd van Lanshof terecht komt en Lejeune hem een dag later opzoekt ontstaat een hechte vriendschap. Een groepje studenten uit verschillende jaren trekt in deze periode met elkaar op. Als de oorlog uitbreekt blijkt de joodse vriend het moeilijk te krijgen, gaat een van de vrienden met een Duitse moeder bij de NSB en wordt er een – die berichten naar Engeland overbrengt – opgepakt en gedwongen om voor de Duitsers te werken.

Als Lanshof en Lejeune zich ook in willen zetten komen ze uiteindelijk op een schip naar Engeland terecht en worden aan Koningin Wilhelmina voorgesteld. Landhof wil bij de RAF. Vanwege zijn ogen gaat dat niet door en samen met Lejeune, die bij de landmacht door het slijk moet, krijgen ze een opdracht om enkele mensen uit Nederland naar Engeland te halen. Uiteindelijk gaat Lejeune aan land en baant zich een weg, door de Duitsers, naar de mensen die hij op moet gaan halen. Helaas gaat het mis als een van de vrienden toch de verrader moet spelen (anders nemen ze hem zijn Joodse vriendin af) en tijdens hun vlucht richting het strand worden de meeste doodgeschoten of na de gevangennamen ter dood gebracht, inclusief Lejeune. Lanshof bereikt het water wel en wordt opgepikt door de Engelse.

Nog steeds wil hij iets ondernemen en middels de hulp van een vriendin in het Engelse leger en een stuk geslepen glas van zijn bril kan hij de ogentest vervalsen en gaat alsnog vliegen. Zijn doel, een rol vervullen tegen de Duitsers, is gehaald en hij blijft dit doen tot het einde van de oorlog. Dan vraagt de koningin hem om haar adjudant te worden.

De film eindigt met de Joodse vriendin die – omdat ze met een verrader ging - kaalgeschoren is door de Nederlanders en de draad van het leven weer oppakt.

De recensie

Achter de schermen

Naast het feit dat regisseur Paul Verhoeven in 1977 hier een mooie film maakte en daarvoor ook prijzen (nationaal en internationaal) in ontvangst mocht nemen, heeft deze film als springplank voor o.a. Rutger Hauer richting Hollywood gefungeerd.

Rob Houwer was verantwoordelijk voor het – voor die tijd en Nederlandse begrippen – grote budget van 2,5 miljoen euro en het autobiografische verhaal van Erik Hazelhoff Roelfzema (titel boek: Het hol van de ratelslang) werd vertaald naar een filmscript door Gerard Soeteman, Kees Holierhoek en Paul Verhoeven. De prachtige muziek die langzaam een Nationaal geluid aan het worden is tijdens de dagen rond 5 mei, is van de veel te vroeg overleden componist Rogier van Otterloo.

Het verhaal en de acteurs

Hoewel er enkele delen van het oorspronkelijke boek van Hazelhoff Roelfzema zijn losgelaten is het waargebeurde verhaal in grote lijnen overeind gebleven en oogt de film on-Nederlands goed. Het verhaal loopt goed (ook actiematig), de beelden zijn fraai en Hauer en Krabbe zijn goed op elkaar ingespeeld en doen niet voor elkaar onder. De flair van Hauer komt in deze film goed tot uiting.

Dat Hauer kort daarna naar Hollywood is gegaan is bekend en ook Krabbe heeft een aantal internationale rollen op zijn naam gezet en regisseur Paul Verhoeven zette, naast enkele missers, ook de wereldberoemde Basic Instinct met Michael Douglas en Sharon Stone op zijn naam.

Meer bekende acteurs

In de film doen zo’n beetje alle bekende Nederlandse acteurs en actrices mee (o.a. Derek de Lint, Dolf de Vries, Lex van Delden, Belinda Meuldijk, Peter Faber, Rijk de Gooyer, Andrea Domburg, Bruni Heinke, John Leddy) en enkele bekende Engelse acteurs. Edward Fox en Susan Penhaligon maken hun opwachting in de film.

De film is te huur en te koop op DVD en de filmliefhebber moet deze film gezien hebben.