Hoe wordt een film gemaakt? Van idee tot film

‘And the Oscar goes to…’ Iedereen kent deze woorden en brengt ze in verband met films. Vaak gaan de acteurs met de nodige emoties het beeldje in ontvangst nemen en het zijn ook die mensen die ons bijblijven. Soms al eens een regisseur zoals Steven Spielberg of Quintin Tarantino. Maar bij het maken van een film komen er veel meer mensen kijken dan acteurs of regisseurs. Hoe maakt men eigenlijk een film?

Wat voorafgaat

Een idee vormgeven

Bij het maken van een film komt heel wat werk kijken. De fase voor het opnemen is een heel intense periode. Het is de creatieve periode waarbij heel wat denkwerk op papier moet worden gezet. Om een film te kunnen maken moet er eerst een idee zijn en dat idee moet vorm krijgen. Het eerste wat men doet is bepalen welk soort film men wil maken. Zo bestaan er tal van filmgenres (drama, komedie, actie, thriller, horror,..) en het is een must om te weten tot welk publiek je je film wil richten. Een publiek die houdt van actiefilms zal heel wat stuntwerk en knalgeluiden verwachten en dan moet je er ook voor zorgen dat die voldoende aan bod komen in de film.

De dramaturgische laag: van idee tot outline

Daarna schrijft men een samenvatting van het verhaal neer. Dit noemt men ook wel eens de synopsis en behoort tot de dramaturgische laag. De dramaturgische laag is een term die alles beslaat van idee tot scenario. Dat houdt dus in dat locatie, dialogen en het opbouwen van spanning ook tot deze laag behoren. Maar voor er een scenario is, gaat men van de synopsis een grotere samenvatting maken waarin men kort scène per scène gaat beschrijven. Dit noemen ze ook de outline. Een outline wil een duidelijk beeld over de hele film geven.

Het treatment

De outline wordt daarna treatment genoemd want men gaat dan elke scène zo uitwerken dat het heel duidelijk wordt wat er bij elke scène in beeld komt. Bij het opstellen van het treatment heeft men ook een duidelijk beeld weer van welk soort personages erin voorkomen en hoe die zich moeten gedragen of kleden. In welk soort huis ze wonen, met welke auto ze rijden, welk karakter elk personage heeft, … Maar in een treatment staat nog geen enkele dialoog.

Het scenario

Van zodra er dialogen worden toegevoegd, spreekt men van een scenario. In het scenario staan niet enkel de dialogen maar vind je ook weer scène per scène welke sfeer er moet zijn , welk geluid er te horen is, welke actie er zal plaatsvinden,…
Eens het scenario er is, maakt de regisseur het draaiboek. In het draaiboek staat genoteerd wat de acteurs moeten doen, hoe ze moeten staan en welke houding ze moeten aannemen. In de filmwereld behoort deze fase tot de enscenerende laag. Om nog een duidelijker beeld te krijgen, maakt men soms ook een storyboard. Dit is een verzameling van tekeningen of schetsen van elke scène. Die worden dan genummerd en zo wordt elke shot zorgvuldig voorbereid.

Ready… action!

Opnemen: de filmische laag
Na het vele denk- en schrijfwerk kan men eindelijk beginnen opnemen. Men neem shot per shot op. De scènes zoals wij ze te zien krijgen, chronologisch dus, worden niet zo opgenomen. Omdat de locatie nogal van belang is, worden de scènes gefilmd naargelang de locatie en niet naargelang de inhoud. Dat betekent dat er een scriptgirl bij te pas komt. Die noteert steeds welke kledij op welk moment in welke scène er was of hoe de acteur er uitzag (haar, make-up, …) om er zo voor te zorgen dat er geen grote fouten worden gemaakt. Een voorbeeld: Een acteur gaat een gevecht aan in een slaapkamer waarbij de andere acteur hem een scheur in de linkermouw bezorgt. Het gevecht gaat verder in de woonkamer dan moet ook daar de acteur nog steeds een scheur in de linkermouw zitten hebben. Het zou niet echt goed overkomen moest die er plots niet meer zitten of zich aan de rechterkant bevinden. Deze fase van de film wordt de cinematografische of filmische laag genoemd.

Monteren: een waar huzarenstukje

Na het draaien van elke shot gaat men monteren. De montage is volgens vele regisseurs het echte filmwerk waarin je je talenten als regisseur kan tonen. Je moet namelijk kiezen welke beelden je op welke manier wil tonen of laten overkomen bij het publiek. Zet je alles snel na elkaar of ga je net heel traag te werk? Kies je om er geluid of muziek onder te zetten of net niet? Stel je voor dat een film zoals Jaws je een beeld heeft van een aanval van de haai maar zonder het alom gekende geluid die erbij hoort. Het zou aan kracht verliezen. Of kies je net om zoals in Marie-Antoinette van Sofia Coppola bij een kostuumfilm contrasterende techno te zetten om er zo een andere toets aan te geven?

Mag er wat muziek zijn?

Na het monteren van de beelden geeft men dit af aan de componist om er de perfecte filmmuziek voor te componeren. Zo zijn componisten als Craig Armstrong, Hans Zimmer, Max Richter en Michael Nyman geen onbekende in de filmwereld.

De laag van werking

Nadat het knip- en plakwerk af is, en het nieuwe geluid gemixt is met de oudere geluiden in de eindmix kan de film nog steeds niet getoond worden in de cinema. Hier en daar worden nog kleurcorrecties aangebracht en prints gemaakt en dan kan de film eindelijk getoond worden aan het publiek. Ook deze fase heeft een naam. Men noemt dit de laag van werking. Men gaat namelijk dan ondervinden of de film het effect heeft op het publiek zoals de regisseur het voor ogen had en of de film dus werkt.

The unusual filmmakers…

Een film hoeft echter niet op die manier gemaakt te worden. Sommige regisseurs zijn helemaal niet bezig met het opstellen van treatments of storyboards. Ze kiezen ervoor om helemaal geen scenario uit te werken en gewoon een camera bij de hand te nemen en de acteurs het werk te laten doen. Een voorbeeld hiervan is The Blair Witch Project. Deze film is gebaseerd op videobeelden van 3 studenten die het bos in trekken om nooit meer terug te keren. De filmmaker gaf de 3 acteurs 2 camera’s en een taperecorder mee om vast te leggen wat ze dachten of voelden. Er was geen scenario beschikbaar. Wat de filmmaker wel had gedaan was hen een foute kaart meegegeven zodat ze zeker zouden verdwalen. Zo zijn de emoties die dan oplaaien bij het gebrek aan voedsel en het verlies van vertrouwen en geduld zo authentiek dat de film dan ook heel geloofwaardig overkomt. s’ Nachts werden ze eveneens beslopen door de filmmakers om zo het element angst en paniek naar boven te halen bij de acteurs.

Een andere gekende figuur in de filmwereld is Michael Moore die ook niet echt de traditionele manier van film maken hanteert. Bij zijn films zoals Bowling for Columbine en Fahrenheit 9/11 is er wel een idee maar helemaal geen sprake van uitgeschreven dialogen of bedachte locaties. Hij monteert verschillende beelden en probeert zo het publiek wat politiek bewust te maken van de Amerikaanse sociaal-politieke problemen.