De Cajon veelzijdig percussie instrument

De cajon is een percussie instrument dat in Europa vooral bekend is geworden via de flamenco muziek van Paco de Lucia. Het is een zeer veelzijdig instrument waarmee eigenlijk in alle mogelijke muziekstijlen kan gemusiceerd worden. In het artikel hierna kom je meer te weten over de interessante geschiedenis van het instrument, hoe het bespeeld wordt en enkele beroemde drummers en percussionisten die het instrument voortreffelijk beheersen.

Geschiedenis van de cajon

De cajon (uitspraak: kachón) is hét instrument van de zwarte bevolking van Peru. Het verving de traditionele Afrikaanse trommels die verboden waren voor de slaven die naar de "Nieuwe Wereld" gedeporteerd werden. Waarschijnlijk waren de eerste cajons gewoon houten fruitkisten. Ook in Cuba is de cajon aanwezig en wordt hij bespeeld in sommige rumba stijlen. Het verhaal doet de ronde dat de men er op de kisten voor het transporteren van vis begon te spelen. Vanaf de tijd van de slaverij is de cajon zich beginnen ontwikkelen en werden er verbeteringen aangebracht totdat hij ongeveer in de jaren vijftig de vorm aannam die we nu kennen:

• een parallelepipedum (vorm van een kist) van ongeveer 50 cm hoog, 30 cm breed en 30 cm diep;
• de voorkant heeft een dunner blad dan de achterkant en is de kant die bespeeld wordt;
• de achterkant heeft een klankgat van minstens 10 cm.

Hoe wordt de cajon bespeeld?

De cajon wordt zittend op het instrument zelf bespeeld. De percussionist trommelt het ritme met de handen op de voorkant, bovenaan voor de hoge tonen en meer naar beneden voor de diepe tonen. Door te variëren in toonhoogte en intensiteit kunnen heel veel muziekgenres gespeeld worden vooral in het akoestische genre, maar ook in elektronische muziek kan de cajon met de nodige klankversterking gebruikt worden.

Cajon flamenco met snaren

De laatste jaren is de cajon één van de meest gebruikte percussie instrumenten geworden ter wereld. Het kan bijna als een alternatief voor de traditionele drumkit gezien worden en voor het transport is dat natuurlijk een enorm voordeel. Veel drummers krijgen een slechte rug na jarenlang gesleur met hun statieven en trommels. Het is dus geen wonder dat we de cajon in heel veel bands zien opduiken. De combinatie van een basdrum en een snare-drum kan met de cajon flamenco bijna perfect geïmiteerd worden. De cajon flamenco heeft namelijk een extra resonantie door snaren die tegen het voorblad aan gespannen zijn en die geven het de typische roffelklank zoals bij een snare-drum.

De cajon, in vele genres thuis

Voor de conga speler is het een extra percussie instrument en hij kan er ook nog op gaan zitten. Percussionisten die de darbuka bespelen vinden het ook een interessante aanvulling en zo zien we de cajon in heel wat "wereldmuziek" formaties opduiken.
Naast muzikanten die de traditionele muziek uit Cuba en Peru spelen zijn er met de jaren heel wat percussionisten uit jazz, flamenco en pop die het eenvoudige en lichte instrument gingen bespelen. Enkele namen:

• Rubem Dantas, percussionist bij het legendarische Sextet van Paco de Lucia, die de cajon in Europa "lanceerde"
• Antonio Carmona, zanger en percussionist van de "nuevo flamenco" generatie;
• Tino di Geraldo, Ramon Porrina, Cepillo, allen echte cajon specialisten in het flamenco en flamenco jazz genre;
• Xavi Turull, percussionist bij de vernieuwende Ojos de Brujo (mix van hip hop, rumba catalana, flamenco en ....)
• Sheila E., percussioniste bij Prince, Quincy Jones, Al Jarreau, Billy Cobham, George Duke etc.
• Stewart Copeland, drummer van The Police, Oysterhead, Stanley Clarke, Ray Lema..
• Hamid Drake, percussionist bij Don Cherry, Herbie Hancock, Bill Laswell etc...

Lees verder

• Verschillen tussen klassieke en flamenco gitaar
• Samba instrumenten