De Matthäus Passion

Vlak voor Pasen, aan het einde van de veertigdagentijd, is het weer de tijd waarin u bijna in iedere stad wel naar een uitvoering van de Matthäus Passion kunt. Voor vele mensen is het een traditie om een uitvoering van dit oratorium van Johann Sebastiaan Bach te bezoeken.

Matthäus Passion door Johannes Sebastiaan Bach

De Matthäus Passion is geschreven door Johannes Sebastiaan Bach. Over het precieze jaar waarin dit oratorium geschreven is zijn de deskundigen het niet eens, waarschijnlijk heeft de eerste uitvoering plaatsgevonden op 15 april 1729 in de Thomaskirche in Leipzig.

De tekst van het stuk is afgeleid van het evangelie van Matthäus, om precies te zijn van de hoofdstukken 26 en 27. Het verhaal wordt verteld door een evangelist. Naast de evangelist zijn er rollen voor Jezus, Judas en Petrus, een Hogepriester, Pilatus, twee priesters en een getuige. De rol van de evangelist en van de getuige wordt gezongen door een tenor, de andere mannelijke rollen zijn voor bassen weg gelegd. Ook zijn er nog een aantal vrouwelijke solisten, namelijk de vrouw van Pilatus, de eerste en tweede maagd en één van de getuigen. De rol van de vrouwelijke getuige wordt gezongen door een alt, de andere drie vrouwelijke solisten zijn sopranen.

Net als in andere oratoria, zijn er ook in de Matthäus Passion een aantal hoofdelementen te vinden;

• Recitatieven;
• Koralen;
• Aria’s;
• Koorgedeeltes.

De koorgedeeltes worden door twee koren gezongen. Beide koren spelen verschillende “rollen” in het stuk; zo vindt er op zes plaatsen in het stuk een dialoog plaats tussen de gelovigen en de ooggetuigen.

Structuur en symboliek

De Matthäus Passion bestaat uit twee delen. Het zou logisch zijn geweest als de scheiding van de twee delen precies op de grens van hoofdstuk 26 en 27 zou liggen, maar dit is niet het geval. Het eerste deel is korter dan het tweede deel, dit staat symbool voor het Christelijke kruis, waarbij het korte eerste deel de dwarsbalk symboliseert en het tweede deel voor de staande balk staat. De twee delen kruizen elkaar letterlijk als het gaat om het verraad van Petrus. In het eerste deel voorspelt Jezus dat hij verraden zal worden door hem, zodra in het tweede deel het kruispunt bereikt wordt, komt de voorspelling uit.

Een andere vorm van symboliek is dat Bach veel met getallen speelt. Zo wordt het Bijbelverhaal vertelt in 68 stukken; 14 koralen, 27 passages waarin het evangelie wordt gezongen en 27 overige stukken. Bij Bach staat het getal 27 voor de drie-eenheid van God (3x3x3). In totaal bestaan de 27 evangeliepassages uit 729 maten, wat het kwadraat is van 27.