Cajun en Zydeco uit Louisiana in Zydecozity en op Ameland

Ameland was jarenlang zydecoland met de band Zydeco Beach Party, het hart van het Zydeco at Sea festival. Zydeco Beach Party ging in 2009 uiteen en het festival eindigde. De band Zydeco Move zette een tijdje de zydecotraditie van het eiland voort, tot ook die band uit elkaar ging. Het Zydecofestival in Nederland werd gevierd in Raamsdonksveer, omgedoopt tot Zydezity. Maar wat is zydeco eigenlijk? Een waarom past het zo goed bij een feestelijke beachparty?

Cajun en Zydeco in Nederland

• Cajun en Zydeco
• Acadians in Nova Scotia
• Swamps van Louisiana
• Cajun, jazz en soul
• Zydeco
• Trekharmonica
• Festival in Zydecozity Raamsdonksveer

Cajun en Zydeco

Cajunmuziek wordt oorspronkelijk gespeeld door Franstalige blanke muzikanten. Het is een folk-achtige muziek waarbij de karakteristieke instrumenten als viool en de eenrijige trekzak, die ook wel de French accordeon wordt genoemd, triangel en gitaar de boventoon voeren. De Cajuns ontwikkelden prachtige dansmuziek.

Klappen en tikken
Cajun is de muziek van de Cajuns, blanke afstammelingen van Franse kolonisten die in 1632 naar Noord-Amerika emigreerden. Ze namen hun volksmuziek mee. De menselijke stemmen waren het belangrijkste instrument samen met klappen, tikken, ratelen en rammelen met de handen en met welk voorwerp maar voorhanden was. Er werd ook gebruik gemaakt van zelfgemaakt instrumenten die op een viool leken.

Acadians in Nova Scotia

De Cajuns vestigden zich in Acadia, wat nu Nova Scotia wordt genoemd, maar werden in de jaren 1771 – 1775 door de Engelsen verdreven en zochten elders een plek. De muziek ging mee en overal waar ze neerstreken klonk de cajun. 'Acadians'. Zonder de 'A' en op zijn Amerikaans uitgesproken is dit verbasterd tot 'Cajun', de tegenwoordige naam van de bevolking, de muziek, en de keuken.

Volksmuziekklanken
Tijdens hun zoektochten naar een ander leefgebied kwamen ze in aanraking met Ieren, Schotten en Engelsen. De muzikale Cajun speelden moeiteloos de volksmuziek uit die landen en zo kwamen de volksmuziekklanken uit Ierland, Schotland en Engeland terecht in de cajun muziek.

Swamps van Louisiana

De Cajuns vestigden zich tussen 1765 en 1785 langs de oevers van de Mississippi. In 1803 werden ze daar weer weggejaagd. Daarna trokken ze naar het zuiden, naar de moerassen, de swamps, van Louisiana. Daar leefden ze geïsoleerd in kleine families bij elkaar. Ze spraken hun eigen oud-Frans en leefden volgens eeuwen oude gebruiken en regels. Tegenwoordig wordt de taal, het Cajunfrans of ’Patoi’, nog maar door een deel van de Cajuns gesproken.

Patoi

Sinds de jaren '60 van de twintigste eeuw is er een herlevende belangstelling onder de jeugd voor allerlei culturele activiteiten in die taal, dankzij een door de staat Louisiana opgezet project: de CODOFIL (Council of Development of French in Louisiana).

Cajun, jazz en soul

Veel Cajuns settelden zich in en rond Louisiana. Later vermengde de volksmuziek van de cajun zich met jazz, blues en soul. De trekharmonica en de accordeon, instrumenten die in de jazz niet worden gebruikt, werden weer bespeeld en de cajun muziek werd door creolen geïmiteerd en aangevuld met nieuwe ritmes en klanken.

Smeltkroes

Een smeltkroes van muziekstijlen die een nieuwe muzieksoort teweeg bracht. De Zydeco was geboren.

Zydeco

Het woord zydeco is afgeleid van ‘haricots’, sperzieboontjes. Een oud lied heeft geleid tot deze naam: ‘les haricots sont pas salees’, de boontjes zijn niet gezouten. In het plaatselijke Creoolse dialect werd ‘les haricots’ verbasterd tot ’zaricot’. Later werd dit ’zydeco’. Deze term ging model staan voor de muziek die gemaakt wordt door de negerbevolking in de staat Louisiana in Amerika.

Muzikale roux

De cajun wordt in Louisiana nog steeds traditioneel gespeeld, terwijl de zydeco een meer innovatieve, op allerlei stijlen geïnspireerde, muziekvorm is. Zydeco is de muzikale ‘Roux’ van South West Louisiana.

Trekharmonica

De Zydeco is de creoolse evenknie van de cajun, de muziek is duidelijk gebaseerd op de blues. Karakteristieke instrumenten zijn hier de 3-rijige trekzak en de grote accordeon. Ook wasbord, sax, gitaar en bas mogen niet ontbreken. Wat beide muzieksoorten gemeen hebben is dat het feestelijke muziek is. Muziek waar je niet stil bij kunt blijven zitten.

Festival in Zydecozity Raamsdonksveer

In het begin van de eenentwintigste eeuw vond er jaarlijks een Zydecofestival op Ameland plaats, in navolging van het festival in Raamsdonksveer. Het festival op Ameland stopte, maar Raamsdonksveer ging door. De stad wordt jaarlijks omgedoopt tot Zydecozity

Lees verder

• Cajun keuken - koken met cajun kruidenmengsels
• Celtic Music Festival op Ameland - Ierse en Schotse muziek
• Trekharmonica - diatonische en wisseltonige trekzak
• Trekharmonica op Waddeneiland Ameland
• Afvallen door te musiceren - Sousafoon of trekharmonica