Charlie Chaplin: van armoede tot rijkdom

Charlie Chaplin (Engeland, 1889 - Zwitserland, 1977) is de melancholische, maar komische zwerver uit vele stomme en gesproken films in de jaren 30, 40 en 50. De humor van lang geleden is dezelfde als de humor van nu. De films van Charles Chaplin worden nog steeds bekeken. Maar wie was de man achter dat tragische, komische figuur met de armoedige kleding en de te grote schoenen, in die oude mooie films? Hoe ontstond dit nog altijd populaire personage?

Een armoedige jeugd als basis voor een personage

Charles Spencer Chaplin werd geboren in Engeland, Londen, op 16 april 1889. Hij was de tweede zoon van de danseres Hannah Harriette Hillin. Toen Hannah in 1888 trouwde ze met de rondtrekkende artiest Charles Chaplin, had zij al een zoon uit een eerdere relatie, Sidney. Hannah en Charles hadden elkaar ontmoet in een toneelstuk, waarin zij allebei speelden. Toen Charles en zijn broer Sidney nog klein waren stierf hun vader. Vermoedelijk stierf hij aan drankmisbruik. De jonge Charles, zijn broer Sidney en hun moeder leefden in armoedige omstandigheden in de armste wijk van Londen. Ze woonden op een zolderkamertje, sliepen samen op één matras en bezaten met elkaar één paar schoenen. Zij liepen om de beurt op deze schoenen. De armoedige tragische jeugd leverde jaren later de basisgegevens op van de Charlie Chaplinfilms.

Armoedige jeugd

Om zijn moeder op te vrolijken, zong en danste Charles. Vaak imiteerde hij met clowneske bewegingen zijn buurtgenoten. Ook op straat deed hij imitaties, wat hem een petje vol muntstukken opleverde. Toen Charles zeven jaar was, werd zijn moeder ziek en blind. Ze werd opgenomen in een ziekenhuis. Charles en zijn broer Sidney kwamen terecht in een tehuis voor wezen en verlaten kinderen. Hier ging Charles voor het eerst naar school. Het is vrijwel de enige vorm van onderwijs die hij heeft gehad. Na een aantal maanden kwam zijn moeder, nog altijd ziek, terug uit het ziekenhuis. Ze leefden weer even samen, maar door haar zwakke gesteldheid kon zij niet de moederrol op zich nemen. Ze stierf jaren later in een inrichting.

Groeiende populariteit

Charles vond een baan als danser en zwierf van theater naar theater. Fred Karno, een invloedrijk man in de theaterwereld van die tijd, bood Charles een rolletje aan in zijn Karno-show. Het komische talent van Charles en zijn aparte beweeglijkheid werd enorm gewaardeerd door het publiek, dit naar grote tevredenheid van Fred Karno. Charles kreeg steeds grotere rollen in het theater en hij kreeg dan ook steeds meer geld. Na een aantal jaren kreeg hij filmrollen aangeboden. Na verloop van tijd ging Charles zelf (stomme) films schrijven en regisseren. De zwart-witfilms draaiden om een steeds populairder wordend personage van tragische romantische zwerver. Dit personage werd door Charles zelf gespeeld. De populariteit had grote gevolgen voor zowel zijn zakelijk leven als zijn privéleven.

Roerige periode

Tijdens een optreden werd Charles verliefd op een iets jonger meisje uit het ensemble. Haar naam was Hetty en zij betekende veel voor de jonge Charles. Ze was zijn allereerste liefde. Na een tijdje verbrak zij de verloving. Het kostte Charles veel moeite om over dit verdriet heen te komen. De drie huwelijken die hij daarna aanging met jonge actrices, waren geen van alle een lang leven beschoren. Uit een van de huwelijken kwamen twee zonen voort. Hierna volgde een lange periode van diverse (vermeende) relaties met heel jonge, veelal minderjarige actrices, zwangerschappen, roddels, films, buitenechtelijke kinderen, beschuldigingen, onderzoeken en rechtszaken.

Langdurende liefde

Er kwam een einde aan deze turbulente periode toen Charles, als vijftiger en inmiddels wonende in Amerika, tijdens een auditie de Amerikaanse Oona O'Neill ontmoette. Zij was de dochter van de schrijver Eugene O'Neill en zij wilde in een film van Charles spelen. Ze kwam niet terecht in de film waarvoor zij auditeerde, maar ze verloofde zich wel met Charles. Toen Oona achttien was, trouwden zij en Charles. Het koppel kreeg acht kinderen en verhuisde van Amerika naar een landgoed in Zwitserland.

Charles als vader

De kinderen van Charles en Oona hebben de artistieke genen van hun ouders en voorouders meegekregen. Onder hen bevindt zich een actrice, een danseres en een schrijver. De tragisch romantische personage van het filmdoek bleek een toegewijde, maar zeker ook een strenge en zelfs gierige vader te zijn, ondanks de miljoenen die hij inmiddels met zijn films had verdiend. Doordat hij de jongste kinderen op late leeftijd kreeg, hebben zij alleen zijn rustige kant meegemaakt. Van zijn emotionele of strenge kant kregen zij niet meer veel mee. Enkele van zijn oudere kinderen verbraken, door de andere kant van hun vader, zelfs (tijdelijk) contact met hem.

Tot de dood hen scheidt

Charles is na een leven lang genoten te hebben van een goede gezondheid, langzaam gaan aftakelen. Tegen alle verwachtingen in bleven Oona en hij onafscheidelijk, zij fungeerde tot aan zijn dood als zijn oren en zijn ogen. Op 25 december 1977 stierf hij 's nachts in zijn slaap. Hij werd in zeer besloten kring begraven in Zwitserland. Oona bleef op hun landgoed in Zwitserland wonen en leidde een teruggetrokken bestaan. Zij stierf in september 1991 aan kanker en werd naast haar man, de steenrijke, maar ooit zo arme man, in Zwitserland begraven.