Gitaar: de geheimen van de grote barré

De barré-akkoorden zijn voor een gitarist de weg van de hel naar de hemel. Het vergt heel veel energie en oefening om ze te leren, maar eenmaal je ze in de vingers hebt opent zich een nieuwe wereld: je kunt er theorie uit leren, je kunt ze gebruiken om snel akkoorden te vinden en je kunt ze gebruiken als basis voor solo-licks. In dit artikel komt de grote barré aan bod.

That dreadfull F-chord

Iedere gitarist heeft ooit te kampen gehad met het gevreesde F-akkoord. Om het correct te spelen dient de wijsvinger in zijn geheel over de nek van de gitaar gelegd te worden. Dit bewerkstelligen én nog een goed klinkend akkoord tevoorschijn toveren is geen eenvoudige opdracht.

Figuur 1 illustreert de vingerposities, waarbij 1 de wijsvinger is, 2 de middenvinger, 3 de ringvinger en 4 de pink.

Deze vingerpositie wordt een barré genoemd, naar het Franse werkwoord barrer(blokkeren).

We kunnen twee types onderscheiden: de grote barré (zoals het F-akkoord) en de kleine barré. In dit artikel focussen we ons op de grote barré.

Positie

De vingerpositie in figuur 1 kan voor veel meer gebruikt worden dan enkel voor het F majeur akkoord. Om dit te begrijpen kijken we even naar de F toonladder. Deze bestaat uit de fa (F), de sol (G), de la (A), de verlaagde si (Bb), de re (D) en de mi (E). Een majeur akkoord wordt gevormd door de tonen op posities 1, 3 en 5. Wanneer we die uitzetten op de gitaarhals verkrijgen we de beruchte grote barré (zie figuur 2).

Belangrijk is hier de noot op de 6e snaar (dikste snaar). Hier vindt men de root (1e positie) van de toonladder.

We bekijken even enkel de 6e snaar. Dit zijn alle tonen tot aan fret 12:

• 1 = F (fa)
• 2 = F# of Gb
• 3 = G (sol)
• 4 = G# of Ab
• 5 = A (la)
• 6 = A# of Bb
• 7 = B (si)
• 8 = C (do)
• 9 = C# of Db
• 10 = D (re)
• 11 = D# of Eb
• 12 = E (mi)

Wanneer we nu het volledig F-akkoord 2 frets naar achteren schuiven – en de wijsvinger dus op het derde fret komt te staan – spelen we een G majeur akkoord. Nog twee frets verder ligt het A majeur akkoord, enz. Figuur 3 illustreert dit. Kun je m.a.w. het F-akkoord perfect spelen en je kent de tonen op de 6e snaar, dan kun je elk majeur akkoord spelen. De volgende keer dat iemand je vraagt om een Db majeur akkoord te spelen dien je dus niet meer te twijfelen, neem gewoon deze positie aan op fret 9.

Mineur

We hadden het steeds over majeur akkoorden, maar de grote barré kan natuurlijk ook gebruikt worden voor mineur akkoorden. Een mineur akkoord is opgebouwd uit posities 1, b3 en 5 van de majeur toonladder. Het is m.a.w. identiek aan een majeur akkoord, behalve dat de 3e toon met een halve toon verminderd wordt. Op de gitaarnek betekent dit dat die toon 1 fret zal verschoven worden.
Voor wat betreft de F toonladder zie je op figuur 4 dat de A dus vervangen door een Ab. We kunnen dit praktisch bekomen door gewoon de middenvinger op te heffen zodat de noot op fret 1 weerklinkt. Daarna geldt weer hetzelfde principe: schuif deze nieuwe positie over de nek, aan de hand van de noot op de 6e snaar zie je welk akkoord je speelt. Een C# mineur akkoord speel je dus met de positie zoals aangetoond in figuur 4, maar dan wel met de wijsvinger op fret 9.

Power chords

Een power chord is een akkoord waarbij enkel de 1e en de 5e toon van de toonladder gebruikt worden. Vandaar ook dat het akkoord een 5 bevat (bv. F5, C5). We zagen zonet dat het enige verschil tussen majeur en mineur de 3e toon is die verlaagd wordt.
Aangezien een power chord deze toon niet bevat dient hier geen onderscheid gemaakt te worden. De structuur van een power chord is simpel: neem de grote barré structuur voor ogen, maar speel enkel de noten op de 5e en 6e snaar. Meestal worden de rest van de posities niet ingevuld en worden enkel de wijsvinger en de ringvinger gebruikt, waardoor het akkoord veel sneller gevormd kan worden. Om het akkoord iets zwaarder te laten doorklinken kun je er eventueel de herhaling van de root-noot aan toevoegen. Voor wat betreft een F5 kun je dus de F op de 4e snaar ook spelen, al is het niet vereist. Figuur 5 illustreert een A5 power chord (gespeeld met de wijsvinger op fret 5). De x in dit schema geeft aan dat deze snaren niet gespeeld worden.

Rock ‘n’ roll

Eén van de meest gebruikte varianten op de power chords is het toevoegen van de 7e toon van de toonladder. Onderstaand voorbeeld illustreert een F5 waarbij de pink gebruikt wordt om alternerend de D op de 5e snaar aan te slaan.

---------------------------------------------
---------------------------------------------
---------------------------------------------
---------------------------------------------
--3---3-----5---5-----3---3-----5---5----
--1---1-----1---1-----1---1-----1---1----

Uitbreidingen

Vertrekkende vanuit de grote barré positie kunnen nog heel wat andere akkoorden gevormd worden. Het principe is steeds hetzelfde: kijk naar de toonladder en weerhoud de tonen die je nodig hebt voor het akkoord. Hierbij enkele voorbeelden in F. Om het overzichtelijk te houden worden de akkoorden in tabulatievorm weergegeven. De weergegeven nummers zijn hier dus de frets en niet de vingers (die zijn identiek als bij de vorige voorbeelden).

F7 (dominant7)

• Formule: 1 – 3 - 5 – b7
• Tonen: F – A - C - Eb

Akkoord:

• --1--
• --1--
• --2--
• --1--
• --3--
• --1--

Fmin7 (mineur7)

• Formule: 1 – b3 - 5 – b7
• Tonen: F – Ab - C - Eb

Akkoord:

• --1--
• --1--
• --1--
• --1--
• --3--
• --1--

Ondanks het feit dat het over andere akkoorden gaat blijft het basisprincipe bewaard: zoek de root-noot op de 6e snaar en verplaats de positie.

Dit is bijvoorbeeld een Bbmin7 akkoord:

• --6--
• --6--
• --6--
• --6--
• --8--
• --6--

Alles begint natuurlijk bij het correct spelen van een majeur akkoord, waarbij de noten op alle snaren perfect moeten weerklinken. Oefenen geblazen dus.