Een akoestische gitaar visueel beoordelen

Een gitaar kan nog zo mooi klinken maar is dit alles? Wat kunnen de verborgen gebreken zijn en wat zijn de kwalificaties voor een redelijke gitaar? Of stelt u zich voor: U wilt een akoestische gitaar kopen voor uzelf of uw dochter of zoontje maar hebt weinig of geen verstand van hoe het instrument zou moeten klinken. Verder kent u niemand in uw naaste omgeving die hier wel alles over weet. Wat nu? Hier volgen een aantal tips die u misschien op weg kunnen helpen om ervoor te zorgen dat u geen ‘kat in de zak’ koopt. Het is hierbij wel van belang dat men de gitaar fysiek in een winkel koopt en niet van internet besteld!

1. Wie gaat er op het instrument spelen? Is het een volwassene of een kind?

Onder de klassieke gitaren (deze hebben nylon snaren) bestaan voor kinderen beneden de 12 jaar ¾ gitaren. Deze gitaren zijn een slag kleiner dan de standaard gitaar. Voor de andere soort akoestische gitaren, zoals bv. de country & western gitaar zijn (met de uitzondering daargelaten) over het algemeen geen kleinere maten voor kinderen gemaakt. Deze laatste heeft stalen snaren en is voor beginners moeilijker (en pijnlijker voor de vingers!) te bespelen.

2. Kijk of de hals van de gitaar niet krom of gebogen is

Dit kunt u zien door het instrument liggend op ooghoogte voor u te houden. Kijk langs de hals vanaf de kam naar de brug. Als het goed is, ziet u dat de hals in een kaarsrechte lijn en parallel met de klankkast loopt. De hals mag in geen geval naar boven of beneden hellen of gebogen, krom of golvend zijn. Bij zulke afwijkingen loopt u de kans dat de gitaar valse of ‘rammelende’ tonen produceert.

3. Controleer de frets (ijzeren staafjes op de hals)

Ongelijke of versleten frets, vaak bij tweedehands gitaren, kunnen ook voor ‘rammelende’ tonen zorgen. Sporen van de snaren op de frets is niet erg maar zorg er wel voor dat ze niet teveel zijn afgesleten en de ene fret niet hoger of lager ligt dan de ander.

4. Controleer de stemknoppen

Voel of het stemmechanisme stevig bevestigd is. Draai de stemknoppen daarna één voor één naar beide richtingen en controleer of elke snaar daaraan verbonden, geleidelijk meegaat. U kunt dit voelen door de spanning van de snaar te beoordelen of deze even aan te slaan en mee te laten klinken als u de stemknop omdraait. Als de snaar teveel terug- of losschiet betekent het dat, of de stemmechanieken niet goed werken of dat de snaren niet op de juiste manier bevestigd zijn. In het laatste geval vraagt u of de snaren er opnieuw opgezet kunnen worden. Daarna controleert u weer op dezelfde wijze zoals juist beschreven.

5. Het verloop van de houtnerven van de klankkast

Hoewel dit geenszins effect heeft op de zuiverheid of valsheid van de noten, is het toch belangrijk om te weten dat het verloop van de houtnerven van zowel onder- als bovenkant van de klankkast aanzienlijke invloed kan hebben op de totale klankkwaliteit van de gitaar.
Als ideale regel geldt ‘De Waaier’, wat wil zeggen dat de nerven het liefst zoveel mogelijk als een waaier uiteen moeten lopen: De afstand tussen de nerven vanuit het midden van het blad naar buiten toe loopt geleidelijk van klein naar groot. Hoe fijner de nerven bij elkaar liggen en hoe geleidelijker ze uitwaaieren, hoe beter.

In de goedkoopste klasse gitaren zijn deze nerven soms niet of nauwelijks te zien doordat er op de klankkast een laag verflak is aangebracht. Dit hoeft nog niet gelijk te betekenen dat u een onwaardig instrument in handen heeft maar dat het hier wel een mindere kwaliteit betreft. Voor een beetje kwaliteitsgitaar geldt over het algemeen dat alle houtnerven van de klankkast (dus ook de zijkanten) zichtbaar behoren te zijn.

6. Een gespiegeld blad van de klankkast

Een andere goede kwaliteit is wanneer de ene helft van het blad perfect gespiegeld is met de andere helft. Dit geldt zowel voor onder- als bovenblad van de klankkast. Eén helft wordt uitgesneden uit één stuk hout die vervolgens plat door het midden wordt gezaagd en als een boek wordt opengeklapt. De twee helften van het hele onder- of bovenblad vormen zo elkaars spiegelbeeld.

Deze lijst van 6 is een opsomming van de belangrijkste aandachtspunten. Natuurlijk zijn er nog andere punten die een verschil kunnen maken voor het speelgemak en de klank zoals onder andere:

• De hoogte van de frets (metalen staafjes op de hals)
• De ligging van de snaren die door de kam en brug bepaald wordt
• De lengte van de hals die meestal standaard 65 cm is maar ook groter of kleiner kan zijn.
• De houtsoort. Deze bepaalt mede de klank. Kort door de bocht wordt ervan uitgegaan dat lichte houtsoorten koel ` en extravert zijn in tegenstelling tot donker hout dat introvert maar warm van karakter is.

Al met al blijft het door het enorme aanbod natuurlijk nooit makkelijk om een goede gitaar te kiezen. Met deze tips komt u misschien wat verder. Klank, speelcomfort en kwaliteit behoren belangrijker te zijn dan een hoogglanzende gitaar met mooie, opgeschilderde motieven dus laat u zich hierdoor niet misleiden.
Succes en veel speel- en/of luisterplezier!