Saxofoon leren door zelfstudie

Je wilt jezelf saxofoon leren spelen. Hoe pak je dat aan als je een echte beginner bent of als je al enige ervaring hebt? Hoe voorkom je het aanleren van een verkeerde techniek als je geen muziekles neemt? Wat zijn geschikte methodes voor zelfstudie voor dit muziekinstrument? Bij welke van deze muziekmethodes zit een cd of dvd? Wat leer je concreet in die lesboeken? Welke andere gratis of voordelige manieren zijn er om saxofoon te leren spelen?

Voor wie is een saxofoonmethode voor zelfstudie geschikt?

Als je kunt kiezen tussen muziekles en zelfstudie, overweeg dan om te beginnen met een aantal muzieklessen. En beslis pas daarna of de weg van zelfstudie bij jou past. Met de aanwijzingen van een goede docent boek je doorgaans aanzienlijk snellere vorderingen dan wanneer je probeert jezelf de beginselen van het spelen op de saxofoon bij te brengen. En bovendien loop je bij les van een deskundige leraar niet het risico dat je slechte technieken aanleert die je later (met veel moeite) moet afleren.

Uiteraard is zelfstudie veel goedkoper dan les te nemen op je saxofoon: je bent alleen de kosten van de leerboeken kwijt. Maar, past zelfstudie goed bij jouw persoonlijke situatie? Hieronder vind je enkele factoren die bevorderen dat je zelfstudie een succes wordt.

Zelfdiscipline

Zie jij jezelf dagelijks een halfuurtje oefenen op je sax? Kun jij zonder hulp van een leraar aan de hand van je vorderingen je doelen bepalen en die geregeld bijstellen? Een dergelijke discipline is onmisbaar.

Muzikale ervaring

Heb je al enige ervaring op een ander muziekinstrument, bij voorkeur op een blaasinstrument? Je kunt dan al noten lezen en bent al getraind in het toepassen van ademsteun. Nu is het wel goed mogelijk om als absolute beginner op muziekgebied jezelf saxofoon aan te leren, maar dat is heel wat makkelijker als je al over enige voorkennis op dit gebied beschikt. Ook een reeks introductielessen of kennismakingslessen saxofoon op de muziekschool kan een handige start vormen.

De kunst af kijken en feedback van andere instrumentalisten zoeken.

Wil je elke kans op samenspel aangrijpen? Als je met andere mensen samen muziek maakt, krijg je vaak praktische tips voor de verbetering van je spel. En bovendien werkt het spelen in een groepje sterk stimulerend op je muzikale ontwikkeling. Misschien spreekt een bigband je aan. Of misschien vind je wat je zoekt in een fanfare of harmonieorkest (het repertoire van dergelijke blaasorkesten is mogelijk veel uitgebreider dan je denkt en varieert van pop tot klassiek). Bedenk ook dat het lidmaatschap van een dergelijke muziekvereniging doorgaans betrekkelijk voordelig is. Meestal zijn de wekelijkse repetities zowel gezellig als uitermate leerzaam. En neem vooral ook een kijkje bij een Nederlandstalig saxofoonforum. Verder kun je op Youtube op "saxophone" en "saxofoon" zoeken en vervolgens bestuderen hoe musici die jij bewondert op hun instrument spelen.

Geschikte muziekmethode

Met een systematische aanpak bereik je de beste resultaten. Het volgen van een goede muziekmethode helpt je jouw doelen zo snel mogelijk te bereiken. Sommige mensen vinden het prettig om verschillende muziekmethoden naast elkaar te gebruiken en telkens die oefeningen en speelstukken uit te zoeken waarvan ze voelen dat die op dat moment het beste bij hen passen. Hieronder wordt een aantal lesmethodes besproken.

Zelfstudiemethoden algemeen

Er zijn verschillende methoden voor zelfstudie op de markt. Bij de meeste daarvan wordt de moeilijkheidsgraad al betrekkelijk snel vrij hoog. Waarschijnlijk wil je daarom verschillende methoden naast elkaar gebruiken. Als je in het ene lesboek bent vastgelopen, kun je vaak in een ander boek weer de draad oppakken. Op deze manier hoef je ook niet eindeloos op dat ene moeilijke stuk blijven oefenen, maar krijg je dankzij de andere methode meer variatie. Natuurlijk kun je ter afwisseling ook andere bladmuziek spelen.

Horen, lezen & spelen

Deze uitgebreide en beproefde methode Horen, lezen & spelen voor de saxofoon is samengesteld door Michiel Oldenkamp en Jaap Kastelein in samenwerking met een groot aantal bekenden uit de muziekwereld, zoals Jan en Jacob de Haan en Jan van der Roost. Deze lesmethode wordt uitgegeven door uitgeverij De Haske.

Deze methode bestaat drie afzonderlijke delen. Bij elk deel wordt een (audio-)cd meegeleverd. Daarop worden de solo's voor de saxofoon voorgespeeld door de bekende saxofonist Leo van Oostrom. Voor elk deel is een afzonderlijke uitgave verkrijgbaar voor alt-, sopraan- of tenorsaxofoon.

Deze lesmethode wordt op veel muziekscholen gebruikt. Dat gebeurt soms in combinatie met de eveneens populaire methode Easy Steps van Jaap Kastelein (Nederlandse editie) of met de meer klassiek getinte methode Learn as You Play: Saxofoon (Nederlandse editie) van Peter Wastall.

De methode Horen, lezen & Spelen is zowel aantrekkelijk voor kinderen als voor volwassenen. Tussen de oefeningen en speelstukjes door vind je praktische informatie en tips, maar ook muziekpuzzels en luisterquizzen en melodietjes om zelf af te maken.

Zie ook de artikelen over de delen 1, 2 en 3 van deze methode.

Easy Steps

De methode Easy Steps voor saxofoon is samengesteld door Jaap Kastelein en bestaat uit twee delen. Deel 1 van deze methode wordt geleverd met 2 cd's en een dvd. Deel 2 van deze methode wordt geleverd met 2 cd's en een cd-rom.

Deze vernieuwde en succesvolle methode van uitgeverij De Haske is op een aantal muziekscholen in gebruik, vaak naast de reeks Horen, lezen & spelen. De methode Easy Steps heeft als voordeel dat de moeilijkheidsgraad van de stukken aanzienlijk geleidelijker oploopt dan bij veel andere methodes het geval is.

Beide delen van Easy Steps zijn speciaal verkrijgbaar voor de alt- of de tenorsax. Als je een sopraansax hebt, kun je de methode voor de tenorsax gebruiken.

De lesmethode Easy Steps is speciaal gericht op jeugdige leerlingen en onder meer ook geschikt voor groepsles. Je kunt alle muziek (speelstukken en oefeningen) met de begeleiding meespelen. Vaak worden de stukken op de begeleidingscd een keertje voorgespeeld. Het tempo van de stukken op de cd ligt relatief laag. Mocht je het tempo toch nog te hoog vinden, maak dan bijvoorbeeld gebruik van een gratis programma als BestPractice 1.03.

Naast de oefen- en speelstukken, vind je bijvoorbeeld oefeningen voor samenspel of voor je gehoor. Denk verder aan muzikale spelletjes. Deze methode bevat veel verhelderende illustraties.

Bijzonder aan deze methode zijn de meegeleverde dvd (bij deel 1) en de cd-rom (bij deel 2). Op de dvd kun je zien en horen hoe je op een saxofoon speelt. Deze dvd kun je op een dvd-speler of gewoon op je computer afspelen. Op de dvd-rom vind je bovendien alle begeleidingstracks op mp3-formaat. Zo kun je gemakkelijk jezelf de basis van het spelen op de saxofoon je eigen maken. En je kunt vanaf je computer bij de stukken behorende pianopartijen afdrukken.

In deel 1 staan 8 trio’s; in deel 2 zijn dat er 12. Van al die trio’s kunnen zowel de partituur als de losse partijen worden afgedrukt.

Learn As You Play: Saxofoon; Nederlandse editie

De Nederlandse editie van de internationaal befaamde methode Learn as You Play: Saxofoon van Peter Wastall is al sinds 1989 op de markt. De uitgeverij is Boosey & Hawkes / Buffet Crampon. Een cd of cassette is afzonderlijk verkrijgbaar. Ook de bladmuziek met pianobegeleiding is los te koop.

Deze leergang is bedoeld ter voorbereiding op de eerste muziekexamens. Je vindt veel duidelijke afbeeldingen met een uitgebreide toelichting over het leren spelen op de saxofoon. Het boek is doordacht opgebouwd uit oefeningen, etudes en speelstukken. Je verwerft een goede basis qua techniek en muzikaal inzicht.

In 24 lessen krijg je een groot aantal duidelijke technische en muzikale aanwijzingen. Die variëren van het op een goede manier in elkaar zetten van de saxofoon, het vinden van de juiste speelhouding, het noten leren lezen en de bijbehorende grepen voor die noten leren spelen, tot en met het begrijpen van aanwijzingen voor de voordracht. De theorie wordt telkens toegelicht door korte oefeningen en speelstukken, waaronder een aantal duetten en (wat langere) concertstukken. Deze lesmethode is bijzonder geschikt voor volwassenen.

Leer jezelf saxofoon (10 easy lessons); Nederlandse editie

Voor echte beginners is er verder het boek Leer jezelf saxofoon spelen in 10 eenvoudige lessen. Dit uit het Engels vertaalde boek met bijgeleverde cd en dvd is opgesteld door Peter Gelling en uitgegeven door uitgeverij Koala. Het boek bevat 60 bladzijden.

Na het doorwerken van dit boekje kun je noten lezen en beheers je de meeste basisgrepen. Je hebt dan kennisgemaakt met verschillende muziekstijlen en met elementaire muziektheorie. Bovendien heb je een begin gemaakt met het improviseren.

Op de bijgeleverde audiocd kun je alle voorbeelden van het boek beluisteren. En op de eveneens bijgeleverde dvd kun je bekijken hoe je een oefening precies aanpakt.

Methode van de 21e eeuw

De Methode van de 21e eeuw voor de altsaxofoon is samengesteld door Frank Glaser en uitgegeven door Izis. H Beide delen worden geleverd met een cd.

Deze methode is typisch bedoeld om te volgen onder leiding van een muziekleraar. De boeken bevatten namelijk weinig tekst en veel bladmuziek. Je vindt daarin bijvoorbeeld géén informatie over houding en speeltechnieken. Voor mensen die via zelfstudie saxofoon willen leren spelen, is dit boek geschikt als zelfstandig speelboek naast een gangbare zelfstudiemethode.

De stukken kennen een geleidelijke en gelijkmatige en methodische opbouw. Het eerste deel is gericht op het eerste leerjaar, heeft 58 bladzijden en bevat 71 stukken, waaronder veel duetten. Het tweede deel is bedoeld voor het tweede leerjaar, heeft 54 bladzijden en bevat 39 langere stukken. Bij elk van de delen is een afzonderlijke cd meegeleverd.

Tipboek saxofoon

Het Tipboek Saxofoon behoort tot de populaire reeks tipboeken over muziekinstrumenten.

Dit Tipboek is geen lesmethode en er staat geen bladmuziek in, maar je vindt wel een wereld aan informatie over de saxofoon in.

Het boek is geschreven door Hugo Pinksterboer en wordt uitgegeven door de Tipbook Company. Het boek bevat 234 bladzijden en vormt een uitgebreid en handig naslagwerk voor beginnende en gevorderde saxofonisten. Naast achtergrondinformatie over de geschiedenis, de types (sopraan, alt, tenor en bariton), de bouw en de bouwers, vind je heel wat praktische tips. Die tips gaan bijvoorbeeld over het kopen van een saxofoon, over het zelf bewerken van een riet of over onderhoud en reparatie van je sax. Bovendien tref je in dat boek onder meer een woordenlijst en uitgebreide grepentabellen aan.

Het leren spelen van snelle muziek

Soms ligt het niet aan de noten of aan het ritme dat muziek moeilijk te spelen is, maar aan het snelle tempo van een stuk. Lees de praktische tips voor het aanleren van snelle muziek.

Conclusie

Zelfstudie is weliswaar geen ideale manier om saxofoon te leren spelen, maar met een goede aanpak en degelijke lesmethodes zijn er reële mogelijkheden om dit muziekinstrument zelfstandig onder de knie te krijgen.

Lees verder

• Saxofoonmethode "Horen, lezen en spelen, deel 1"
• Saxofoonmethode "Horen, lezen en spelen, deel 2"
• Saxofoonmethode "Horen, lezen en spelen, deel 3"
• Saxofoonmethode “Learn As You Play: Saxofoon”
• Sopraansaxofoon en meespeelcd's voor altsaxofoon