Ernst Jansz zingt Bob Dylan, vertaald — Dromen van Johanna

Ernst Jansz (vooral bekend als oprichter van Doe Maar) vertaalde in twaalf maanden tijd twaalf teksten van singer-songwriter Bob Dylan. Over het hele proces van vertalen heeft hij een uitgebreide briefwisseling gevoerd met zijn beste vriend Huib Schreurs. Dit alles resulteerde in het theaterconcert 'Dromen van Johanna'. De theatertournee ging op 16 september 2010 van start en op 13 oktober 2011 ging het theaterprogramma in reprise, met begeleiding van Guus Paat en Richard Wallenburg.

Ernst Jansz zingt Bob Dylan

• Dromen van Johanna
• Het laatste optreden
• Tracklisting

Dromen van Johanna

Ernst Jansz is vooral bekend als oprichter van de Nederlandstalige popgroep Doe Maar (1978-1984). De voormalige tieneridool vertaalde gedurende 2008-2009 in twaalf maanden tijd twaalf teksten van singer-songwriter Bob Dylan. Dat is geen geringe prestatie. Bob Dylan schrijft soms lange, schier onnavolgbare en ondoorgrondelijke teksten. Meer dan eens zijn de teksten van zijn hand multi-interpretabel, surrealistisch zelfs, met soms een sterke autobiografische inslag, maar zonder dat je dat meteen doorhebt. Daarvoor heb je weer achtergrondkennis nodig, zodat je de teksten in een context kunt plaatsen. Tja, ga zulke teksten maar eens vertalen, dat is bepaald geen sinecure. Petje af voor Ernst Jansz.

Aan zijn beste vriend Huib Schreurs, heeft Ernst Jansz nauwgezet verslag gedaan van zijn twijfels, zijn enthousiasme, het zoeken naar woorden en betekenis en zijn zoektocht naar achtergrondverhalen bij de songs van Bob Dylan. Tijdens zijn theatertournee 'Dromen van Johanna, Ernst Jansz zingt Bob Dylan vertaald', las hij fragmenten voor uit deze briefwisseling die te boek is gesteld en bracht hij de twaalf door hem vertaalde liedjes ten gehore van Bob Dylan.

Ernst Jansz is al sinds zijn tienerjaren gefascineerd door Bob Dylan. Hij en Huib Schreurs kochten toentertijd om en om de nieuwste album van Bob Dylan — ze hadden te weinig geld om iedere album zelf aan te schaffen — om deze vervolgens samen te beluisteren op een zolderkamertje en erover te praten. Zijn liefde voor de muziek van Bob Dylan heeft hij altijd vastgehouden en dit heeft uiteindelijk geleid in het theaterconcert 'Dromen van Johanna'. De theatertournee ving aan op 16 september 2010 en het theaterprogramma ging op 13 oktober 2011 in reprise, met begeleiding van Guus Paat en Richard Wallenburg.

Het laatste optreden

Op zaterdag 11 februari 2012 sloot Ernst Jansz de theatertournee in Arnhem af. Ik kreeg toevallig een kaartje in handen van dit laatste concert, dat plaatsvond in de klein zaal van Schouwburg Arnhem. In de kleine zaal kunnen 200 gasten ontvangen worden en het ademt een ontspannen huiskamersfeer uit. Het waren twaalf verhalende nummers, die Jansz naar de letter waar mogelijk en naar de geest waar nodig heeft vertaald. Tussen de nummers door las hij delen uit de briefwisseling voor en dit liet hij begeleid gaan door beelden. Ernst Jansz vertelde veel over het leven van Bob Dylan. Rode draad waren de vrouwen die een grote rol in zijn leven hebben gespeeld. Er zaten opvallend veel liefdesliedjes bij en daarmee is het een soort liefdesverhaal geworden, met ontroerende en droevige momenten. Het waren stuk voor stuk liederen die bij mij, hoe ondoorgrondelijk ze soms ook zijn, een gevoelige snaar raakten.

Het leuke is dat niemand zat te wachten op deze vertalingen van Dylans nummers. Toen de zus van Ernst Jansz van hem vernam dat hij bezig was met het vertalen van één van Dylans songs en hij op haar aandringen wat regels aan haar voordroeg, zei ze spontaan: "Daar moet je meer mee doen". Dat was gemakkelijker gezegd dan gedaan. "De teksten van Bob Dylan zijn soms onbegrijpelijk, maar van een verschrikkelijke schoonheid," aldus Ernst Jansz. Het vertalen was dan ook een worsteling, een zoeken naar woorden, betekenis en context. Maar het eindproduct mag er zijn. Twaalf juweeltjes, die met een zekere rauwheid en melancholie door Jansz werden opgevoerd.

De zanger stond op het podium met gitaar en mondharmonica (twee verschillende exemplaren), en hij werd in kleine bezetting begeleid door Guus Paat (basgitaar) en Richard Wallenburg (hawaiian steel en dobro) van het Indisch Muzikanten Collectief. Hoogtepunt van het optreden in Arnhem was 'Iedere korrel zand', een gospel uit 1981, waarbij Jansz plaats nam achter de vleugel en het lied verrassend inluidde door een klassiek stuk van een andere grote jeugdliefde van hem: de Poolse componist en pianist Frédéric Chopin. Hij gaf twee toegiften, waaronder Luna Luna mijn, een prachtig liedje over zijn dochter Luna. Het optreden begon om 20.30 uur en eindigde omstreeks 23.30 uur.

De toch wat sobere bezetting — overigens, en dat moet gezegd, met muzikanten die hun sporen verdiend hebben — vestigde de aandacht maximaal op de teksten en daar was het allemaal tenslotte om te doen.

Tracklisting

• Corrina Corrina - Corrina Corrina (The Freewheelin' Bob Dylan, 1963)
• Zware regen - A Hard Rain's A-Gonna Fall (The Freewheelin' Bob Dylan, 1963)
• Uit Spanje Spaanse laarzen - Boots Of Spanish Leather (The Times They Are A-Changin', 1964)
• Voor Ramona - To Ramona (Another Side of Bob Dylan, 1964)
• De Verlorenstraat - Desolation Row (Highway 61 Revisited, 1965)
• Als een vrouw - Just Like A Woman (Blonde On Blonde, 1966)
• Dromen van Johanna - Visions Of Johanna (Blonde On Blonde, 1966)
• Droeve dame van het Laagland - Sad-Eyed Lady Of The Lowlands (Blonde On Blonde, 1966)
• Liefde min nul - Love Minus Zero/No Limit (Bringing It All Back Home, 1965)
• Huiswaarts - Tomorrow's A Long Time (Greatest Hits Vol.2, 1971)
• Iedere korrel zand - Every Grain Of Sand (Shot Of Love, 1981)
• Het meisje van de Rode Rivier - Red River Shore (Tell Tales Sign, 2008)

Lees verder

• Johnny Cash: 'American VI: Ain't No Grave'