John Lennon wil zagemeel ruiken: Mister Kite

Sommige nummers van John Lennon waren ingegeven door zijn mateloze fantasie, zijn enorme creativiteit maar vaak ook door geestverruimende middelen. Toch kwam het voor dat de inspiratie op zich liet wachten en hij gebruik moest maken van dingen die om hem heen gebeurden of die hij bij toeval zag. Zo ontstond ook ‘Being for the Benefit of Mr. Kite’, een nummer van het befaamde Beatle-album ‘Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band’ (1967).

Aanleiding

Opdat de Beatles niet meer van hot naar her wilden worden gesleurd voor de promotie van een nieuwe single hadden ze het idee opgevat om videofilmpjes in elkaar te steken. Daarmee waren ze de voorlopers van de huidige videoclips die zowat elke artiest voor de promotie van een song maakt. Een van de eerste keren gebeurde dat voor John Lennons ‘Strawberry Fields Forever’, B-kant van ‘Penny Lane’ (1967). Toen ze even rust namen tijdens de opnames trok John met tourmanager Tony Bramwell de stad in en belandden ze in een antiekzaak waar ze een ingelijste circusaffiche uit de negentiende eeuw aantroffen. John vond dat zo interessant dat hij deze kocht en thuis voor zijn piano aan de muur hing. Omdat hij nogal krap aan materiaal zat en toch pertinenter aanwezig wilde zijn op ‘Sergeant Pepper’ zocht hij gedreven naar nieuwe ideeën en begon hij te improviseren met alle namen die hij op de affiche zag staan. De bizarre personages die in de song voorkomen waren dus werkelijk bestaande mensen uit de jaren 1840-1850.

De personages

• Zo had je bijvoorbeeld de Mister Kite die in de titel vernoemd wordt: het was een all-round acrobaat die allerlei verbazingwekkende stunts in de circusarena ten beste gaf. Op de affiche staat hij op zijn hoofd op een paal afgebeeld terwijl hij trompet speelt!
• Bron: norfolkblackhistorymonth, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  Vervolgens heb je Henry the Horse. Paarden in een circus zijn geen zeldzaamheid, dus zeker niet in de negentiende eeuw. In werkelijkheid heette het paard Zanthus, maar dat vond John niet zo goed bekken en hij maakte er Henry van wat tot een perfecte alliteratie leidde.
• The Hendersons komen eveneens aan bod. Het betrof hier Jay Henderson, een koorddanser. John plaatste de naam in het meervoud zonder dat hij eigenlijk wist waarom, maar uit later onderzoek bleek dat Jay Henderson inderdaad altijd samen met zijn vrouw Agnes optrad. Zonder er zich van bewust te zijn had Lennon de circusgeschiedenis geen geweld aangedaan. Ten slotte was er Pablo Fanque (foto), de eigenaar van het circus. Bijzonder was wel dat hij de eerste zwarte circuseigenaar in Engeland was.

George Martin

Een bijzondere rol in de opname van deze ‘Being for the Benefit of Mr. Kite’ speelde producer George Martin. Martin was een bescheiden man, die over enorm veel (muzikale) kwaliteiten beschikte maar zich steeds ten dienste van de Beatles plaatste zonder dat hij zich daarop beroemde. Hij had van nature uit de beste band met Paul McCartney, de gentleman Beatle wat meer overeen kwam met zijn aard van deftige burger.

Met John daarentegen kon het al eens botsen, omdat deze met zijn anti-establishmentinstelling net het tegendeel van Martin was. Door zijn provocerende uitspraken en onorthodox gedrag slaagde John er echter in om Martin tot speciale dingen te drijven. John gaf de producer dan ook vaak heel vreemde opdrachten als bijvoorbeeld “Dit moet oranje klinken”…

Zagemeel

Voor het Mister Kite-nummer wilde Lennon dat het arrangement het zagemeel van het circus moest ruiken. George Martin toog aan het werk en zocht een oud stoomorgel om het ‘zagemeel’ te kunnen weergeven, maar jammer genoeg vond hij dat niet. Wél vond hij een oude opname van een stoomorgel. Hij vroeg studiotechnicus Geoff Emerick de band aan stukken te knippen, ze in de lucht te gooien en deze stukken in willekeurige volgorde weer aan elkaar te plakken. Het resultaat beviel de Beatles niet erg, omdat de oorspronkelijke opname er nog steeds te veel doorklonk en daarom besloten ze de stukken zelf in een bepaalde volgorde aan elkaar te lijmen. Het resultaat daarvan zou de door John gevraagde atmosfeer het beste weergeven. Daarnaast moest het nummer ook bombastisch klinken omdat de artiesten altijd op een bombastische manier werden aangekondigd. In de film ‘Across the Universe’ (2007) wordt dit nummer trouwens gevisualiseerd.

Lage inschatting

Mister Kite was een van de composities waarop John Lennon oorspronkelijk niet erg trots was. Het was op een vrij artificiële manier ontstaan en Lennon hield het meest van de nummers die uit pure emotie waren tot stand gekomen of die door poëtische ingevingen op een hoger niveau waren getild. In 1980 gaf hij toe dat hij de song “Puur, als een schilderij, een puur aquarel” beschouwde. Paul McCartney vertolkte het nummer voor het eerst op het podium tijdens zijn ‘Out There! Tour‘ in 2013.