Zelf muziek schrijven: 5 tips tegen een writer's block

Iedere journalist, schrijver of componist is het weleens tegengekomen: een schrijversblok (ook wel writer's block of writersblock genoemd); een periode waarin het de schrijver niet lukt om nieuwe, prikkelende originele of pakkende teksten of liedjes te bedenken. Indien de schrijver ambitieus is, levert dit vaak stress op: hij wil immers presteren en het liefst zijn deadlines en doelstellingen behalen. Een ding helpt zéker niet, en dat is proberen de creativiteit te forceren. Of toch wel...?

"Creativiteit komt vanzelf"

(Het gebrek aan) creativiteit staat centraal bij een writer's block, en creativiteit moet of kan je niet forceren of afdwingen, zo luidt het devies. Het lijkt zelfs zo te zijn dat hoe bewuster je iets creatiefs wil doen, hoe minder de creativiteit van zich laat horen. Creativiteit is dan ook een moeilijk te plaatsen iets, en wordt vaak bestempeld als iets dat zich opdoet op momenten van ultieme rust of tijdens saaie, eentonige werkzaamheden of verveling. De theorie hierachter is dat er tijdens deze verveling, meer ruimte is tot dagdromen. Echter stelt een onderzoek uit 2015 het tegenovergestelde, en beweert dat 'doorploeteren' en het houden van de concentratie zorgt voor creatievere resultaten dan wanneer men het vraagstuk links laat liggen en er afstand van neemt. Verder zijn volgens ditzelfde onderzoek energie, humeur en stress heel belangrijk, inhoudend dat creativiteit sneller tot uiting komt als men energiek is en een beetje stress ondervindt. Humeur is hier een belangrijke factor, omdat dit mede bepaalt hoeveel energie je hebt.

Een writer's block verhelpen

Het is niet gemakkelijk om eenduidig een antwoord te geven op de vraag hoe je een writersblock tegengaat. Er bestaan immers verschillende theorieën over creativiteit. Bovendien werkt iedere geest weer anders, waardoor iedereen zijn of haar eigen trucjes heeft. Er zijn echter wel gebruikelijke tips en technieken die gebruikt worden om creatieve oplossingen voor vraagstukken te bedenken, welke vooral in het kader van concentratie en energie staan. Voor de songwriter c.q. componist zijn deze als volgt:

Doorzettingskracht

Soms schrijf je in een periode veel nummers in korte tijd, en op een ander moment duurt het proces lang(er) en kan de moed in de schoenen zakken. In dit laatste geval is het belangrijk om niet te snel bij de pakken neer te gaan zitten. Probeer de gedachten dat je niet creatief genoeg zou zijn of dat je geen goede teksten kan schrijven, te vermijden. Je zal zien dat wanneer je jezelf er toe zet om een compositie helemaal af te ronden, dit inzicht en inspiratie geeft voor een volgende compositie. Door middel van doorzettingskracht, leer je jezelf probleemoplossend te werken. Waar een wil is, is een weg!

Kill your darlings

Kill your darlings is een term die veel voorkomt in de filmindustrie. Hiermee wordt bedoeld dat het soms nodig is om je eigen creaties 'om te brengen', omdat deze bijvoorbeeld niet goed aansluiten bij de rest van het product. Deze techniek, die veel wordt gebruikt door scenarioschrijvers, kan ook worden gehanteerd door componisten en songwriters. In plaats van dus te proberen om een passage passend in het geheel te krijgen (ook wel 'forced to fit' genoemd), wordt de passage weggegooid of opzij gelegd, zodat er ruimte ontstaat om met een frisse blik een nieuwe passage te schrijven. Ook kan het helpen om de 'probleemcompositie' even helemaal links te laten liggen, en aan een nieuw liedje te beginnen. Het kan zijn dat dit proces wél soepel verloopt, waardoor je nieuwe inspiratie en energie krijgt om de probleemcompositie verder uit te bouwen.

Inspiratie opdoen

Componisten hebben, net als alle andere soorten kunstenaars, inspiratie nodig om met iets origineels te komen. Het wil daarbij weleens helpen om naar een concert of festival te gaan, of gewoon op de bank te gaan liggen en muziek te luisteren. Ook zou je eens kunnen kijken of er in jouw buurt jamsessies (open improvisaties) worden georganiseerd. Probeer het luisteren van de muziek vervolgens analytisch te doen door de deze te ontleden: ga bij jezelf na wáárom een nummer of jam zo sterk is. Is het bijvoorbeeld de combinatie bas en drums, of wordt het nummer gedragen door de zang? Ga na welke instrumenten, ritmes, melodieën en harmonieën je hoort. Heb je het gevoel dat je door muziek te luisteren weer in een positieve 'flow' komt, en dus energie krijgt? Waag dan weer een poging aan het componeren en pas je inspiratie toe op je eigen muziek.

Tip: het wil ook helpen om inspiratie te halen uit muziek die ver verwijderd is van de muziek die je maakt. Door uit deze muziek elementen die jou aanspreken toe te passen op je eigen muziek, kan je met verrassende innovaties komen die binnen het genre dat je maakt ongebruikelijk zijn, maar wel een succesvolle uitwerking kunnen hebben.

Inspiratie opdoen hoeft niet alleen te gebeuren door muziek te luisteren; zo kan het ook helpen om bijvoorbeeld een boek te lezen, film te kijken, of de omgeving waarin je muziek maakt 'prikkelender' te maken. Dit kan bijvoorbeeld door het gebruik van kleuren, schilderijen, dimlicht in plaats van fel licht en planten. Ook kan het bijdragen om, indien mogelijk, te wisselen tussen omgevingen, zodat je constant geprikkeld blijft worden. Neem op een zomerse dag bijvoorbeeld je gitaar mee naar het park!

Tot slot is de rol van een sociaal milieu groot bij het opdoen van inspiratie. De theorie hierachter is dat ook creatievelingen zich sterk laten leiden door wat men in de directe sociale omgeving ook aan het doen is. Dit houdt in dat als jij omringd bent door creatieve mensen, je zelf ook geneigd bent om iets creatiefs te gaan ondernemen. Deze inspiratie kan uiteindelijk bijdragen aan je wilskracht en doorzettingsvermogen, waardoor de kans groter is dat je jouw creatieve doelstellingen zal bereiken.

Energie krijgen

Zoals eerder genoemd, speelt energie een belangrijke rol binnen de creativiteit. Probeer daarom te voorkomen dat je duf wordt door bijvoorbeeld lang binnen te zitten of te lang in een ruimte te zitten. Een hele effectieve manier om energie te krijgen is door te sporten of een stuk te gaan wandelen. Niet alleen krijg je nu nieuwe energie, maar je bent ook in een frisse, (nieuwe) omgeving waar je eventueel ook weer andere muziek of geluiden kunt beluisteren ter inspiratie.

Brainstormen

Soms ben je vastgelopen, en kom je er door middel van sporten, openbare jamsessies, afleiding of doorwerken nog steeds niet uit. Het kan dan goed helpen om met een of meerdere andere muzikanten te gaan brainstormen door bijvoorbeeld op jouw idee te gaan jammen. De kans is groot dat deze muzikant met een frissere blik kan kijken naar jouw muziek of tekst, wat kan leiden tot nieuwe inzichten voor een eigen idee, of een compositie die door jou en de andere muzikant(en) tot stand gekomen. In dat geval wordt er in de muziek dan vaak gesproken van een 'featuring'.

Lees verder

• Zelf muziek schrijven: Componeren met Guitar Pro
• Zelf muziek schrijven: Hoe begin je een nummer?
• Zelf muziek schrijven: Maak je muziek spannend en catchy
• Zelf muziek schrijven: Structuur en dynamiek
• Zelf muziek schrijven: Wat je vooraf moet weten