Zelfstandig bladmuziek instuderen met muzieknotatiesoftware

Zelfstandig bladmuziek instuderen met muzieknotatiesoftware Je wilt een stuk bladmuziek zelfstandig instuderen. Zolang de muziek niet al te ingewikkeld is, kun je al goed en redelijk zuiver van blad spelen. Toch heb je tijdens het oefenen op je muziekinstrument graag wat muzikale begeleiding om zeker te weten dat je de juiste noten in het goede ritme speelt en dat je niet te hoog of te laag intoneert. Wanneer vormt een muzieknotatieprogramma een aantrekkelijke oplossing? Wat kun je ermee?

Wat is muzieknotatiesoftware?

Met behulp van een programma voor muzieknotatie kun je op je computer bladmuziek vervaardigen en afspelen.

Bij de meeste computers kun je de noten invoeren door ze stuk voor stuk met de muis of een toetsenbord in te voeren of ze op een aangesloten midi-keyboard te spelen. Verder kun je digitale bladmuziek (in de vorm notenschrift of tabulatuur) bijvoorbeeld genereren door het importeren van midi-bestanden of door het converteren van bijvoorbeeld een stuk abc-notatie (dit is een soort muzieksteno dat gebruik maakt van letters).

Welke muzieknotatieprogramma's zijn er?

Er is veel software voor muzieknotatie op de markt: van gratis of goedkoop (een paar tientjes) tot prijzig (honderden euro's). Al deze programma's maken het mogelijk om noten over te typen of te bewerken en af te spelen met de virtuele muziekinstrumenten van jouw keus.

Ook de gratis programma's kennen interessante mogelijkheden om zelf bladmuziek in te studeren. Van de open source freeware zijn de programma's MuseScore en MC Music Editor aan te bevelen. MuseScore is een veelzijdig programma. Van dit Engelstalige programma bestaat een Nederlandse versie.

Sommige professionele programma's hebben ook een 'light'-versie die gratis of zeer voordelig is. Vaak is er ook een 'educational'-versie tegen een voordelige prijs te koop.

Harmony Assistant is een voordelig en veelzijdig muzieknotatieprogramma. Het is relatief gemakkelijk in het gebruik.

Tot de wereldwijd bekende duurdere commerciële softwarepakketten behoren onder andere Finale (met o.a. Finale 2011 en een aantal lichtere versies als Finale Allegro, Finale PrintMusic! en Finale Songwriter. Het eenvoudige Finale NotePad is gratis). Ook programma's als Sibelius en Encore zijn over de hele wereld bekend. Daarnaast is er nog een reeks andere bekende programma's als Cappella, PriMus, Score Perfect Professional en Noteworthy Composer.

Meespelen met een programma voor muzieknotatie

Als je nog niet vlot van blad speelt, kun je ervoor kiezen om een muziekstuk met behulp van muzieknotatiesoftware in te studeren.

Als je geluk hebt, vind je het stuk als ergens op het internet midi-bestand. Je importeert dat bestand dan snel in je muzieknotatieprogramma en je past het dan verder aan je eigen wensen aan. Zo kun je bijvoorbeeld de toonsoort of de afspeelsnelheid veranderen of kiezen voor andere muziekinstrumenten dan die je op dat midi-bestand hoort klinken

Vind je geen midi-bestand, dan kun je de bladmuziek als het ware overtypen in je muzieknotatieprogramma met behulp van je muis of je toetsenbord. Je kunt de muziek ook bijvoorbeeld met een midi-keyboard invoeren. Er bestaan ook scanprogramma's voor bladmuziek, maar die staan qua prestaties nog in de kinderschoenen en vragen de nodige nabewerking.

Bij het invoeren van de bladmuziek kun je eventueel dynamische tekens aangeven. Dat zijn tekens die het volume aangeven zoals luid (f) of zacht (p), crescendo, decrescendo, enzovoorts. Ook kun je articulatietekens (zoals staccato of legato) invoeren. Bovendien kun je versieringstekens (voor- of naslagen, trillers, mordents, enzovoorts.) aangeven. Daarnaast kun je fraseringsbogen en overbindingsbogen aanbrengen. Er zijn nog veel meer mogelijkheden op dit gebied.

Bij het afspelen houdt het programma met al deze tekens rekening. Je hoort de muziek dus luid klinken waar deze luid bedoeld is en zacht waar deze zacht bedoeld is. En je hoort ook de versieringen die passen bij de gebruikte versieringstekens.

Al deze bovengenoemde voordrachtstekens maken dat de digitale muziek zo 'echt' en levendig mogelijk klinkt. Hoe natuurgetrouw deze muziek klinkt, hangt vooral af van de kwaliteit van de samples van de digitale instrumenten. Sommige muzieknotatiepakketten bevatten geavanceerd gesamplede klanken van muziekinstrumenten. Vaak heb je voor een bepaald instrument dan bovendien de keus uit verschillende samples (bijvoorbeeld voor een populair instrument als de piano). Tot slot bepalen ook de speakers van je computer bepalen een deel de kwaliteit van het geluid van je digitale muziek.

Als je het stuk bladmuziek voor je op het scherm hebt en je hebt de afspeelsnelheid ingesteld, druk je op de play-toets. Nu hoor je hoe het stuk klinkt en tegelijkertijd zie je op het scherm op de notenbalk een markering van de noten die je op dat moment hoort. Meespelen met de muziek is nu een (bijna) een fluitje van een cent.

Duetten met jezelf spelen

Een muzieknotatieprogramma stelt je in staat om duetten met jezelf te spelen. Je voert van een stuk de beide stempartijen in. Afwisselend zet je het geluid van een van de partijen uit en speel je met de andere partij mee.

Dit is een handige manier om het samenspelen 'droog' te oefenen. Je krijgt daardoor een idee van de manier waarop het stuk klinkt als je de kans hebt om dit stuk in het echt met een andere instrumentalist samen te spelen.

Automatische akkoordbegeleiding

Vaak bieden muzieknotatieprogramma's de mogelijkheid om aan de hand van een melodie met een enkele druk op de knop automatisch akkoorden te genereren. Je kunt dan eenvoudigweg een ritme selecteren of invoeren en een begeleidingsinstrument of groep begeleidingsinstrumenten kiezen. En klaar is kees. Als je meer variatie wilt, kun je die variaties aanbrengen en opslaan.

Vervolgens druk je op de play-toets. Het programma begint de akkoordbegeleiding te spelen en jijzelf neemt de melodiestem op je muziekinstrument voor je rekening.

De optie van automatische akkoordbegeleiding kan interessant zijn als je graag een begeleiding bij jouw melodiestem hoort. Bovendien heb je dan wat extra houvast om in de maat te blijven spelen of precies de goede toonhoogte te treffen.

Als je zelf de akkoordbegeleiding wilt spelen, bijvoorbeeld op je gitaar kun je ervoor kiezen om automatische vingerzettingen en greeptabellen te genereren.

Wat biedt een muzieknotatieprogramma nog meer?

Met een muzieknotatiepakket kun je handig muziek transponeren, bijvoorbeeld als de oorspronkelijke toonsoort niet handig is voor je muziekinstrument of je zangstem. Verder kun je ermee arrangeren of zelfs componeren. Zo kun je een complete partituur invoeren en daar automatisch losse partijen uit genereren. Ook kun je je eigen tekst aan de melodie toevoegen. Daarnaast is het mogelijk je eigen vingerzettingen toe te voegen. En uiteraard kun je alles de lay-out geven die je wenst en vervolgens het stuk of de stukken printen. Je kunt ook de bladmuziek als midi- of mp3-bestand opslaan. Vaak is ook import uit of export naar veel andere muzieknotatieprogramma's mogelijk.

Kortom, een muzieknotatieprogramma biedt veel mogelijkheden als je zelfstandig muziek wilt instuderen.

Lees verder

© 2011 - 2024 An_Schrijfstra, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Slim beginnen bij fanfare, harmonieorkest of brassbandSlim beginnen bij fanfare, harmonieorkest of brassbandHet spelen bij een fanfare, harmonieorkest of brassband helpt je snel om je muzikale vaardigheden te vergroten. En boven…
Muzieknotatie als een wereldwijde taalMuzieknotatie is een systeem dat uitgaat van een aantal tekens waarmee klinkende muziek kan worden omgezet naar een soor…
Gemakkelijk noten leren lezenGemakkelijk noten leren lezenWil je een muziekinstrument bespelen, maar zie je op tegen het noten leren lezen? Doet het notenschrift je duizelen van…
Kerstmuziek voor de altblokfluit na WikifoniaKerstmuziek voor de altblokfluit na WikifoniaWaar vind je geschikte en legale bladmuziek met kerstliederen voor de altblokfluit? En vooral, hoe kom je aan mooie zett…

Sopraansaxofoon en meespeelcd's voor altsaxofoonSopraansaxofoon en meespeelcd's voor altsaxofoonSpeel je sopraansaxofoon of tenorsaxofoon en wil je muziek spelen uit een boek met cd voor altsaxofoon? Hoe pak je dat s…
Gebit en blaasinstrumentGebit en blaasinstrumentStel dat je dwarsfluit, klarinet, saxofoon, trompet, trombone of een ander muziekinstrument wilt leren spelen of opnieuw…
Bronnen en referenties
  • MuseScore: http://musescore.org/nl
  • MC Music Editor: http://www.mcmusiceditor.com/
  • Wikifonia: http://www.wikifonia.org/
Reacties

Xan, 16-01-2015
Hoe kan ik het beste papieren bladmuziek in Musescore zetten.?
heb heel veel met musescore gewerkt en handmatig de noten ingevoerd.
Nu ga ik voor een visueel gehandicapte de partijen in de computer zetten, zodat zij ze kan afspelen en uit haar hoofd gaat leren.
M.a.w. zou er een snellere manier zijn om die partijen in musescore te krijgen,?
Met vriendelijke groet van Xan Reactie infoteur, 19-01-2015
Hallo Xan, bedankt voor je vraag. Ik begrijp dat het de bedoeling is dat een visueel gehandicapte bepaalde muziek kan afspelen en uit het hoofd leren. Overigens, wist je dat er verschillende mogelijkheden voor blinden en slechtzienden zijn om zelf muziek te maken? Zo bestaat er bladmuziek in braillenotatie (en om dat te leren lezen, bestaat er een gratis cursus. En wat misschien ook een idee zou kunnen zijn, de zogenaamde abc-notatie; zie bijv: http://nl.wikipedia.org/wiki/Abc-notatie (ik neem aan dat betrokkene over een brailleregel op zijn of haar computer beschikt). En Zo zijn er nog meer speciale mogelijkheden, maar dat was je vraag niet. Dus laat ik me beperken tot het antwoord op je vraag.

Mijn volgende antwoord is gebaseerd op mijn kennis van het veelzijdige muzieknotatieprogramma Harmony Assistant Zelf zou ik de kwestie als volgt aanpakken:
1. Eerst googelen of de bladmuziek ook te vinden is op midi, vervolgens het bestand importeren en waar nodig aanpassen aan de bladmuziek.
2. Als je keyboard (of digitale piano) kunt spelen: je keyboard aan je computer verbinden en langs die weg al spelen de gegevens 'inkloppen'. Feitelijk creëer je op die manier je eigen midibestand dat je vervolgens weer kunt importeren in je muzieknotatieprogramma. Daarna zal nog wel enige handmatige nabewerking nodig zijn.
3. Proberen of ocr muzieknotatie tegenwoordig beter werkt dan pakweg tien jaar geleden (toen ikzelf daarmee teleurstellende resultaten mee boekte). Google maar eens op "ocr music notation software" en kijk of je een geschikt programma kunt vinden. (OCR staat voor 'Optical Character Recognition') Sommige muziekscanprogramma's zijn gratis of geven je gelegenheid om het programma enige tijd uit te proberen.

Jan Aerts, 11-05-2013
Mevrouw, mijnheer,
Ik zou graag mijn klavier (roland ce50) aansluiten op mijn Mac-computer om, met een notatieprogramma, de gespeelde muziek te kunnen noteren.
Hoe sluit ik dat aan? Heb ik nog andere apparatuur nodig? welk programma kan u aanbevelen?
Alvast dank voor een reactie
met vriendelijke groet
jan Reactie infoteur, 14-05-2013
Je hebt een midi-kabeltje nodig met uitgangen (5 pinnen? USB?) die geschikt zijn voor jouw digitale piano en voor je Mac-computer. Zo'n kabeltje heb je al vanaf minder dan 5 euro tot enkele tientjes.

Daarnaast heb je een muzieknotatieprogramma nodig. Zelf werk ik graag met Harmony Assistant. Ik heb ooit vanaf een Casio-keyboard via een midi-kabeltje een verbinding gemaakt met mijn Windows-laptop. Het bleek mogelijk om vanaf Harmony Assistant de op het keyboard ingespeelde noten te importeren.

Als je bijvoorbeeld al Finale of Sibelius bezit, zou ik in jouw geval het met die muzieknotatieprogramma's proberen.

Als je nog geen muzieknotatieprogramma bezit, zou ik eerst eens aan de slag gaan met het gratis programma MuseScore; dat heeft ook een import- (en exportfunctie) voor midi.

Houd er rekening mee dat je geïmporteerde midi-bestanden enigszins moet nabewerken voor een min of meer bevredigend resultaat. Maar net als veel andere mensen vind ik het minstens zo handig om de muzieknoten stuk voor stuk met de hand in te typen.

George, 09-05-2012
Geachte heer/mevrouw
Ik ben op zoek naar een muziek notatie programma (software). Ik bespeel de klarinet en zit bij een orkest. Om nu de moeilijke stukken sneller goed en foutloos in te studeren zoek ik nu een niet te moeilijk programma.
In u relaas omschrijft u, in Meespelen in een muziek notatie, pressies wat ik zoek. Welk software programma is dit? Kan ik deze op een Mac downloaden? Wat is de prijs van deze software.
Met een vriendelijke groet
George Reactie infoteur, 09-05-2012
Beste George,
Hartelijk dank voor uw belangstelling voor het artikel over muzieknotatiesoftware.

Voor uw doel is het open source programma MuseScore heel geschikt. Er is een Nederlandstalige versie van. Het programma is platformonafhankelijk en werkt daarom goed op een Mac. Bovendien is MuseScore gratis!

Hier is de link naar de Nederlandstalige versie: http://musescore.org/nl U vindt op die site ook een praktische handleiding ('handboek') en er is een actief forum.

De klarinet is een transponerend instrument. Als u op een besklarinet bijvoorbeeld een C speelt, klinkt er een bes. Bij de instellingen van het programma dient u daarom aan te geven dat u een transponerend instrument speelt dat een hele toon lager klinkt dan genoteerd staat. Vervolgens kunt u de noten van de lastige passages van een muziekstuk ongewijzigd overnemen (u hoeft dan dus niet zelf te transponeren).

Misschien is het voor u ook een idee om het artikel over het instuderen van muziek met behulp van BestPractice 1.03 te lezen. U vindt dit artikel op: http://muziek-en-film.infonu.nl/instrumenten/79870-zelfstandig-bladmuziek-instuderen-met-bestpractice.html

An_Schrijfstra (49 artikelen)
Laatste update: 03-08-2015
Rubriek: Muziek en Film
Subrubriek: Instrumenten
Bronnen en referenties: 3
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.