Een capo op je gitaar

Een capo is een handige gitaarklem die je op een bepaalde positie om de hals van je gitaar klemt. Een capo is bijvoorbeeld geschikt voor kleine of nog onwennige handen. Of als je graag wilt zingen bij je gitaar, maar de oorspronkelijke toonhoogte van het lied past niet bij je stem. Of als je graag luitmuziek op de gitaar speelt. Er zijn nog meer soorten muziek en situaties waarbij vaak gebruik wordt gemaakt van een capodastro of barréklem. Capo's kun je kopen in verschillende modellen die elk hun eigen sterke punten hebben.'

Wat doet een capo op je gitaar?

Een capo (voluit capodastro) is een soort klem die je in een van de vakjes op de toets (de platte kant van de hals) van de gitaar zet. Men noemt deze klem ook wel een barréklem, omdat je met capo feitelijk voor een permanente barrégreep kiest. Ook gebruikt men wel de term gitaarklem.

Een capo fungeert als een verplaatsbare topkam die alle gitaarsnaren korter maakt en dus hoger doet klinken. Of beter gezegd, de fret direct voor de capo fungeert als topkam. Zet je de capo bijvoorbeeld op de derde positie, dan klinken alle snaren een kleine terts hoger. Overigens verandert bij gebruik van de capo niet alleen de toonhoogte, maar ook de klankkleur van de snaren. Dat de gitaarsnaren een ander timbre krijgen, heeft te maken met de effectief kortere snaren door het gebruik van de capo.

Waarop let je bij het plaatsen van de capo?

• Zet de capo zo dicht mogelijk achter de fret (dus vóór de positie die door de capo als eerste positie gaat fungeren). Laat de capo echter niet op de fret drukken, want dat levert een dof geluid op: de capo dempt dan de snaren.
• Zorg ervoor dat er geen enkele gitaarsnaar door de plaatsing van de capo scheef komt te liggen.
• Bij sommige geavanceerde capo’s kun je de druk op de snaren instellen. Kies voor een zo licht mogelijke druk waarbij alle snaren mooi helder klinken.

Waarom zou je een capo op je gitaar willen gebruiken?

Als je kleine of nog onwennige handen hebt, is gitaar spelen gemakkelijker als je een capo op de derde of eventueel de vijfde positie plaatst. Hoe dichter je de capo bij het klankgat plaatst, des te kleiner worden de afstanden tussen de fretten en des te minder ver hoef je je vingers dus te spreiden.

Wil je bij de gitaar zingen, maar heeft je stem moeite met de toonhoogte van het lied? Met een capo kun je heel eenvoudig transponeren. Stel dat je een sopraanstem hebt, maar de song heeft een lage ligging, dan kun je, met een capo op de derde positie, zingen op een toonhoogte die bij jouw natuurlijke bereik past.

Als je in een andere toonsoort zingt dan genoteerd staat, bespaart de capo je de moeite om te bedenken welke akkoorden je in plaats van de originele akkoorden zou moeten spelen. Je speelt de akkoorden die genoteerd staan en dankzij de capo worden deze 'automatisch' getransponeerd. Aan je vingerzetting hoef je dus helemaal niets te wijzigen.

Voor sommige toonsoorten is een capo ook voor gevorderde gitaristen een uitkomst. Daarmee voorkom je een overmatig gebruik van de vaak als lastig beschouwde barrégrepen.

Een gitaarcapo biedt nog meer mogelijkheden om makkelijk en leuk muziek te maken, bijvoorbeeld in het geval van samenspel met een andere gitarist.

De ene gitaar capo is de andere niet

De meeste akoestische gitaren (klassieke gitaren en folk- of western gitaren) hebben een vlakke toets, terwijl de elektrische gitaren doorgaans een gebombeerde (enigszins bol staande of gewelfde) toets hebben. Voor de meeste akoestische gitaren kies je daarom een rechte capo en voor andere gitaren een type dat met de ronding van de toets meeloopt.

Het bekende, eenvoudige en enigszins verstelbare systeem bestaande uit een reep rubber met aan de achterkant een metalen constructie met uitgespaarde tandjes, aan een nylon bandje met een hefboompje. Dit systeem is verkrijgbaar in een model voor gitaren met een rechte toets en een model voor gitaren met een gebombeerde toets (dat vaak ook voor gitaren met een rechte toets bruikbaar is). Deze capo is even simpel in het gebruik als effectief. Sommige mensen zweren erbij, anderen geven de voorkeur aan een geavanceerder en nauwkeuriger instelbaar model. Het nylon bandje van dit simpele model kan in de loop van de tijd wat uitrekken, waardoor deze niet meer betrouwbaar functioneert.

Andere modellen zijn bijvoorbeeld gebaseerd op de idee van een klem. Een klemcapo kun je tijdens het spelen eventueel handig voor het grijpen op de kop van je gitaar zetten voor de stukken waarvoor je geen capo nodig hebt. Let erop dat de klem goed geschikt is voor je hals: bij een relatief dikke hals kan de klem al te hard op de snaren drukken, waardoor deze ontstemmen.

Een aantal gitaristen is enthousiast over geavanceerde capo's zoals de Shubb-capo die je met behulp van een handig schroefje nauwkeurig kunt aanpassen aan jouw instrument. Er zijn nog heel wat meer luxe modellen die gebaseerd zijn op een klem, klamp of veer. Bovendien bestaan er zogenaamde partiële capo's waarbij je ervoor kunt kiezen dat slechts een deel van de gitaarsnaren wordt ingedrukt.

Bij welke gitaarmuziek wordt vaak gebruik gemaakt van capo's?

Bij Ierse, Engelse en Amerikaanse volksmuziek en bij bijvoorbeeld flamencomuziek spelen gitaristen vaak met een capo. Maar ook bijvoorbeeld sommige popmuzikanten zoals Bob Dylan of Paul Simon maken er graag gebruik van.

Als je graag luitmuziek op de gitaar speelt, zet je doorgaans een capo op de derde positie. Op deze manier kun je op de oorspronkelijke toonhoogte van een luit spelen. Een luit staat namelijk een kleine terts hoger gestemd dan een gitaar.

Lees verder

• Makkelijk gitaar leren spelen voor echte beginners
• Zithouding bij de gitaar
• De gitaar en je linkerhand: de basishouding
• Zelfstandig bladmuziek instuderen met BestPractice
• Zelfstandig bladmuziek instuderen met muzieknotatiesoftware