De blokfluit als eerste muziekinstrument

Vraag aan een instrumentalist naar zijn eerste muziekinstrument en de kans is groot dat hij begint over de blokfluit. Wat heeft de blokfluit toch voor een bijzondere eigenschappen die deze fluit zo geschikt maken als beginnersinstrument? Kun je ook op een blokfluit ook goed zuiver spelen? Op wat voor blokfluit kun je het best muziek leren spelen? is dat een sopraanblokfluit, een altblokfluit of een tenorblokfluit? En kun je op een blokfluit bijvoorbeeld klassieke muziek, popmuziek, film- en musicalmuziek of wereldmuziek spelen? Zijn er tegenwoordig goede blokfluiten van kunststof, of is een houten blokfluit altijd beter?

Wat maakt de blokfluit interessant als opstap naar een ander muziekinstrument?

Veel instrumentalisten zijn hun muzikale loopbaan begonnen op een blokfluit. Hoewel er tegenwoordig veel speciale muziekinstrumenten voor kinderen bestaan (denk bijvoorbeeld aan 1/8e viool of een 1/2e viool, een kindergitaar, of een speciale kinderdwarsfluit), toch blijft de blokfluit populair als opstapinstrument ter voorbereiding van het leren spelen op een ander instrument. Dit heeft ongetwijfeld te maken met het gemak waarmee een kind er de eerste liedjes op leert spelen, maar vooral ook met de prijs.

Vooral in die gevallen dat een kind zo ongeveer elk muziekinstrument mooi vindt, ligt het voor de hand om te kiezen voor de blokfluit. Op dat instrument kunnen dan de eerste muzikale verkenningen plaatsvinden en tegelijkertijd kan worden ontdekt welk muziekinstrument het beste bij de persoonlijkheid van het kind past.

Verder kan de blokfluit uitstekende diensten bewijzen als een kind bijvoorbeeld saxofoon of klarinet wil leren spelen, maar nog aan het wisselen is met de tanden of onder behandeling van een orthodontist is. Muziek maken met een moeilijk of onvolledig gebit is voor de blokfluit zelden of nooit een probleem.

Ook als je als volwassene een muziekinstrument wilt leren spelen, maar je weet nog niet goed welk, kunnen een of twee jaar les op een blokfluit je daarvoor een mooie basis bieden. In die tijd leer je dan noten lezen, op een juiste manier ademhalen en aanblazen en je leert de beginselen van het articuleren.

Ook een aantal harmonie- en fanfareorkesten en brassbands laten kinderen het eerste jaar of de eerste twee jaar op een blokfluit spelen, voordat er een keuze wordt gemaakt voor een van de hafabra-instrumenten.

Kun je op een blokfluit ook goed zuiver spelen?

Als je een beginner valse noten op de blokfluit hoort maken, krijg je misschien het gevoel dat het niet goed mogelijk is om zuiver te spelen op zo'n fluit. Het tegendeel is waar: ook op een blokfluit kun je echt mooie, en zuivere tonen maken. Maar net als bij elk ander muziekinstrument, kost zoiets een bewuste inspanning. Hierover lees je meer in het artikel Goed zuiver blazen op een blokfluit.

De blokfluit als bewuste keuze

Natuurlijk kun je ook bewust kiezen voor de blokfluit als het muziekinstrument waarop je echt mooi wilt leren spelen. De blokfluit heeft veel meer mogelijkheden dan veel mensen denken. Luister bijvoorbeeld maar eens naar Charlotte Barbour-Condini. Op haar vijftiende jaar won ze de BBC Young Musician Woodwind Final 2012 mocht ze meedoen aan de finale van de BBC Young Musician 2012. Ook op Youtube vind je een aantal clips van haar, waaruit blijkt dat blokfluiten heel wat meer klankkleurmogelijkheden hebben dan veel mensen voor mogelijk houden. Charlotte speelt naast blokfluit niet alleen piano, maar ook viool. Al deze muziekinstrumenten speelt ze op hoog niveau.

Kies je voor een sopraanblokfluit, een altblokfluit of voor een tenorblokfluit?

Kinderen beginnen doorgaans hun muzikale lessen op een sopraanblokfluit. Dit is de kleinste van het bekende trio sopraanblokfluit, altblokfluit of tenorblokfluit. Natuurlijk is er ook een basblokfluit, maar die wordt zelden of nooit als startersinstrument aangeschaft.

De meeste blokfluitmethoden voor kinderen zijn bedoeld voor de sopraanblokfluit. Ook op de bekende cursussen algemene muzikale vorming (kortweg AMV) valt de keus meestal op de sopraanblokfluit. Dit type fluit weegt lekker licht en de afstanden tussen de toongaten zijn ook voor jongere kinderen nog vaak goed te overbruggen. Kinderen beginnen soms al op hun vierde jaar met het leren spelen op de blokfluit.

Als je als volwassene aan de blokfluit begint, kies je soms voor een tenorblokfluit, omdat die net als een sopraanblokfluit een C als laagste noot heeft. Die ligging is handig voor veel moderne muziek.

Wie van barokmuziek houdt, kiest vaak direct voor een altblokfluit: voor dat instrument, dat een F als laagste noot heeft, is heel veel muziek in de tijd van de barok geschreven. Op een altblokfluit kun je bijna alle muziek spelen die bedoeld is voor de sopraanblokfluit, maar dan moet je wel eerst leren octaveren (dus de noten een octaaf hoger spelen om even hoog te klinken als de sopraanblokfluit).

Voor wat voor muziek is de blokfluit geschikt?

De blokfluit is geschikt voor heel wat soorten muziek, van muziek van Bach of Händel, tot wereldmuziek en zelfs popmuziek of jazz. De meeste originele blokfluitmuziek stamt uit de renaissance of uit de barok. Maar van bijna alle klassieke muziek of film- of musicalmuziek zijn ook arrangementen voor de blokfluit verkrijgbaar.

Houd er rekening mee dat de blokfluit geen typisch orkestinstrument is. Kies je voor de blokfluit, dan kun je meestal terecht in een blokfluitkoor of in een ensemble voor historische muziek of je gaat duetten spelen met een ander instrument, zoals de piano of gitaar.

Een houten blokfluit of een kunststoffen blokfluit?

In het algemeen heb je meer aan een van de betere plastic blokfluiten van bijvoorbeeld Yamaha dan aan een goedkope blokfluit van een onbekend merk.

Lees verder

• Blokfluit: de basishouding
• Blokfluit: toonvorming voor beginners
• Hoe blaas je zuiver op een blokfluit?
• Grepentabel voor de blokfluit: het laagste octaaf
• Grepentabel voor de blokfluit: het tweede octaaf